27 December 2008

Ο Φυσικός του θεού

Ένα βιβλίο για τον Iσαάκ Νεύτωνα


Αυτός που ανακάλυψε τους νόμους της βαρύτητας και δημιουργός της σύγχρονης φυσικής, ο Ισαάκ Νεύτων (Isaac Newton, 1643-1727), ήταν ένας πολύ αντιφατικός άνθρωπος. Δεν ήταν μόνο Φυσικός και Μαθηματικός, αλλά επίσης αφοσιωμένος Αλχημιστής. Ήταν γνώστης των θεωριών εσωτερισμού και μυστικισμού και μελετούσε συστηματικά τη Βίβλο. Στο πανεπιστήμιο του Cambridge σκεφτόταν κάποια εποχή να ακολουθήσει το ιερατικό επάγγελμα.

Αυτές και άλλες ιστορίες από την αντιφατική ζωή αυτού του διάσημου πνεύματος περιγράφει ο Γερμανός Μαθηματικός Harro Heuser στο βιβλίο του «Der Physiker Gottes – Isaac Newton oder Die Revolution des Denkens» (Ο Φυσικός του θεού - Ισάκ Νεύτων ή η επανάσταση της σκέψης), εκδ. Herder Spektrum 2005.

Ο Νεύτων πίστευε στο θεό, τον οποίο αναγνώριζε ως «παντοκράτωρα» και αντιλαμβανόταν την προσωπική του δραστηριότητα ως αυτή ενός θεϊκού υπηρέτη. Ήταν ένας «Φυσικός του θεού», ο οποίος θεός του είχε αποκαλύψει τους νόμους της παγκόσμιας κίνησης. Σε αλχημιστικές και θεολογικές μελέτες του αναφέρεται στην παρεμβολή θεϊκών δυνάμεων στη λειτουργία της φύσης, χωρίς να τις εξειδικεύει και ερμηνεύει. Σίγουρα αυτές οι δυνάμεις δεν ήταν, πάντως, «εσωτερικές», άρα έπρεπε να τις επιβάλλει κάποιος απ' έξω, δλδ. ο θεός κατά τον Νεύτωνα. Αν αρνηθούμε, έγραφε ο Νεύτων, την ύπαρξη των θεϊκών δυνάμεων, είναι σαν να αρνούμαστε την ύπαρξη του θεού! Απεχθανόταν το φιλόσοφο Καρτέσιο (René Descartes, 1596–1650), ουσιαστικά τον πρώτο αναγεννησιακό φιλόσοφο, επειδή τον θεωρούσε κρυπτο-αθεϊστή. Γι’ αυτό τον αγνοούσε σε όλα τα έργα του.

Για να ξεφύγουν οι φιλόσοφοι των πρώτων αιώνων της σύγχρονης επιστήμης από τις θεολογικές αντιπαραθέσεις, εισηγήθηκαν την εισαγωγή ενός φυσικού μεγέθους, το οποίο μένει αναλλοίωτο και δημιουργείται από τον ίδιο το θεό για να μην απαιτείται διαρκώς η παρέμβασή του. Ο Καρτέσιος είχε προτείνει ως τέτοιο διατηρητέο μέγεθος το γινόμενο μάζα x ταχύτητα (=σήμερα ορμή), ενώ ο Λάιμπνιτς (Gottfried Wilhelm Leibniz, 1646–1716) πρότεινε τη vis viva, δηλαδή το γινόμενο μάζα x ταχύτητα2 (=σήμερα ενέργεια). Τότε δεν ήταν δυνατόν να διαπιστωθεί με μετρήσεις ακριβείας, ποιο από τα δύο μεγέθη διατηρείται πράγματι σταθερό. Σήμερα γνωρίζουμε ότι υπάρχουν, όχι μόνο δύο αλλά τέσσερις αρχές διατηρήσεως στη Φυσική.

Ο Νεύτων μελέτησε εντατικά τη Bίβλο και τις πραγματείες των πατέρων, ιδιαίτερα δε τον Άρειο και τον Αθανάσιο. Πολύ έντονα προβληματίστηκε με το θεμελιώδες χριστιανικό δόγμα της τριαδικότητας και ειδικότερα με τις σχέσεις μεταξύ πατρός, υιού και πνεύματος. Δεν ήταν καινούργιος αυτός ο προβληματισμός, αφού ήδη προγενέστεροι φιλόσοφοι αναρωτιόντουσαν για την εσωτερική ιεραρχία της αγίας τριάδας, όταν βρισκόταν ο θεός στο θρόνο, πού στέκονταν ο υιός και το πνεύμα, στο ίδιο ύψος, χαμηλότερα και γιατί; Η αγγλικανική εκκλησία είχε επιλέξει την ισοϋψή παράσταση και την ισότητα των τριών θεϊκών υποστάσεων. Για το σημερινό μέσο άνθρωπο, ακόμα και τον πιστό, αυτές οι μεσαιωνικές τυπολατρείες ακούγονται σαν αστειότητες. Πίσω από κλειστές πόρτες σε θεολογικά σεμινάρια συζητούνται όμως αυτά εμβριθώς, ακόμα και σήμερα!

Η «αγία τριάδα» δεν ήταν (και δεν είναι) αυτονόητη για τους χριστιανούς. Δεν υπάρχει πουθενά στην Καινή Διαθήκη σχετική αναφορά, ούτε έχει καταγραφεί πουθενά το εφεύρημα της «ομοούσιας» σύστασης των τριών υποστάσεων. Από τις προσωπικές μελέτες του κατέληξε ο μεγάλος Φυσικός στο συμπέρασμα, όπως θα κατέληγε κάθε λογικός θεοσεβής άνθρωπος, ότι ο Άρειος είχε δίκιο. Αυτό το συμπέρασμά του δεν τολμούσε όμως να το γράψει ή να το δηλώσει ο Νεύτων δημόσια, γιατί εκείνη την εποχή οι εκπαιδευτικοί τού (ειρωνεία της σύμπτωσης) «Trinity College of Cambridge», στο οποίο δίδασκε ο Νεύτων, έπρεπε να ορκιστούν ότι δεν είναι αθεϊστές και αρειανιστές!

Όπως γνωρίζουμε, ο Άρειος κηρύχθηκε στην οικουμενική σύνοδο της Νίκαιας «αιρετικός» και αποβλήθηκε από την κεντρική επιτροπή του εκκλησιαστικού μηχανισμού. Η λύση δόθηκε τότε, χωρίς πολλές εξηγήσεις, από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α', χαρακτηριζόμενο και ως Μέγα, ο οποίος είχε ανέλθει στην εξουσία αφού κατέσφαξε όλους τους πραγματικούς ή υποθετικούς διεκδικητές του θρόνου, αλλά και διάφορα μέλη της οικογένειάς του. Προφανώς, κύριο μέλημα της κεντρικής εξουσίας στην αυτοκρατορία δεν ήταν η όποια θεολογική ορθότητα, αλλά η πολυσυλλεκτικότητα της νέας «αληθινής» θρησκείας: πολυθεϊκή προς τους ειδωλολάτρες, μονοθεϊκή προς τους Ιουδαίους! Με τη συγκρότηση του χριστιανικού εκκλησιαστικού μηχανισμού και την επιβολή αυτής της θρησκείας ως μοναδικής από τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο, διακόπηκε κάθε φιλοσοφική εξέλιξη για περίπου 1000 χρόνια, μέχρι που ξεκίνησε η καλλιέργεια της φιλοσοφίας πάλι το 16ο αιώνα, από το σημείο που είχε διακοπεί στην ύστερη Αρχαιότητα.

Ο Νεύτων έγινε κρυπτο-αρειανιστής, πράγμα που εκμυστηρεύτηκε μόνο στα γραπτά του ενώ ταυτόχρονα μισούσε τον Αιθίοπα εκκλησιαστικό πατέρα Αθανάσιο, τον οποίο αποκαλεί στα γραπτά του «λατρευτή ειδώλων, θεομπαίχτη, πνευματικό πόρνο, καθώς επίσης το χειρότερο και κακοηθέστερο τύπο ανθρώπου επί της Γης» - οι συνήθεις εκδηλώσεις «αγάπης» μεταξύ διαφωνούντων χριστιανών.

Εννοείται, ο 4ος και 5ος αιώνας, στη διάρκεια των οποίων συναρμολογήθηκε η χριστιανική θεολογία και κατά τους οποίους πήραν τα «ιερά κείμενα» του χριστιανισμού την τελική μορφή τους -αυτή που γνωρίζουμε σήμερα-, χαρακτηρίζεται από τον Νεύτωνα ως μια εποχή κατάπτωσης και αποστασίας, απομάκρυνσης από την αληθινή πίστη στον ένα και μοναδικό Γιαχβέ της Παλαιάς Διαθήκης. Αποτέλεσμα ήταν, κατά την άποψή του, ο προσανατολισμός στον «τριαδικό σατανισμό»!

Ο μυστικισμός και η αποδοχή της χριστιανικής θρησκείας μέσα από πολλαπλές και αντιφατικές ιδεοληψίες, οδήγησαν το Νεύτωνα στη διατύπωση θεωριών για την περαιτέρω εξέλιξη του χριστιανισμού: Πίστευε κατά λέξη όλα τα ιερά βιβλία και προσπαθούσε επί 5Ο χρόνια να «υπολογίσει», όπως δείχνουν εκτεταμένα κείμενα και σημειώσεις που βρέθηκαν μετά το θάνατό του (περί τις 4.500 σελίδες), πότε θα γίνει η δεύτερη παρουσία που επαγγέλλεται η Καινή Διαθήκη. Κάποια στιγμή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι αυτό θα συμβεί το έτος 2060 και ότι τότε θα αρχίσει η «χιλιετής βασιλεία των αγίων»! Ο Νεύτων προέβλεψε για τον εαυτό του μια θέση ανάμεσα σ' αυτούς τους αγίους...

Πολλά από αυτά τα στοιχεία για την πίστη του Νεύτωνα που περιέχονται στο παρουσιαζόμενο εδώ βιβλίο, και άλλα πολλά που έχουν παραλειφθεί εδώ, τα είχα μαζέψει πριν από πολλά χρόνια, όταν διάβαζα και άκουγα ότι ο μεγαλύτερος Φυσικός της ανθρωπότητας (κι αυτό παίζει!) ήταν πιστός χριστιανός. Τα περί αρειανισμού, αστρολογικών και αλχημιστικών «μελετών», αλλά και η αυτοεκτίμηση ότι ο μεγάλος Φυσικός θα βρίσκεται μεταξύ των αγίων κατά τη χριστιανική «δευτέρα παρουσία», τα οποία υπάρχουν σε κάθε βιογραφία του Νεύτωνα, αποσιωπούνταν... Έτσι προέκυπτε άλλη μια ελλιπής και ουσιαστικά ψευδής ιστοριούλα για να διαθοθεί το παραπλανητικό μήνυμα του εκκλησιαστικού μηχανισμού.

(Στέλιος Φραγκόπουλος, Stelios Frangopoulos)