31 October 2017

Ψευδολογία περί δήθεν «διεθνούς απομόνωσης»

 της Σοφίας Βούλτεψη, Ελεύθερη Ζώνη, 31/10.2017
Τον τελευταίο καιρό ακούμε τον κ. Τσίπρα να επαναλαμβάνει από το πρωί ως το βράδυ ότι «αναβαθμιστήκαμε» και ότι «η χώρα άλλαξε κατηγορία».
Ο κ. Τζανακόπουλος είπε στη διάρκεια του μπρίφινγκ πως «μετά από μακρά περίοδο διεθνούς απομόνωσης της χώρας μας» ο πρωθυπουργός έχει συναντηθεί με Τραμπ και Ομπάμα, δύο φορές με τον Πούτιν, με τον Κινέζο Πρόεδρο, με Μέρκελ, Ολάντ, Μακρόν, ενώ, όπως σημείωσε, επισκέφθηκε την Κούβα! Είπε επίσης πως είναι ο αρχιτέκτονας της Συνόδου των χωρών του Νότου, ότι συνεχίζεται η τριμερής με Κύπρο και Ισραήλ, αναφέρθηκε στην τετραμερή με Βουλγαρία, Ρουμανία, Σερβία και τα λοιπά και τα λοιπά.
Και η κ. Γεροβασίλη μας διαβεβαίωσε ότι «η Ελλάδα έχει επιστρέψει δυναμικά στο διεθνές προσκήνιο ως αξιόπιστος συνομιλητής»!
Όλα αυτά, μετά την επίσκεψη Τσίπρα στις ΗΠΑ και την συνάντησή του με τον Αμερικανό Πρόεδρο!
Μας λένε δηλαδή ότι επί προηγούμενης κυβέρνησης δεν υπήρξαν διεθνείς επαφές και περιμέναμε αυτούς για να βάλουν τα πράγματα στη θέση τους.
Φυσικά, λένε άλλο ένα μεγάλο ψέμα, διότι μόνο απομονωμένη δεν ήταν η Ελλάδα στα 2,5 χρόνια της προηγούμενης κυβέρνησης. Το αντίθετο!
Μας επισκέφθηκαν ξένοι ηγέτες, πραγματοποιήθηκαν σοβαρότατες επισκέψεις και συναντήσεις στο εξωτερικό, η Ελλάδα είχε την προεδρία της ΕΕ, οι τριμερείς εγκαινιάστηκαν επί Σαμαρά. Και ιδού:
-Αύγουστος 2012. Επίσκεψη Σαμαρά στο Βερολίνο και συνάντηση με Μέρκελ.
-9 Οκτωβρίου 2012. Επίσκεψη Μέρκελ στην Αθήνα – με τον Καμμένο να κάνει αντισυγκέντρωση στους Στύλους του Ολυμπίου Διός, με χάος στους δρόμους της Αθήνας όπου πρωτοστατούσε ο ΣΥΡΙΖΑ, με τον Τσίπρα να δηλώνει: «Η Μέρκελ σήμερα έρχεται στην Αθήνα για να στηρίξει τους "μερκελιστές" της Ελλάδας, τον κ. Σαμαρά, τον κ. Βενιζέλο και τον κ. Κουβέλη. Έρχεται (σσ. η κ. Μέρκελ) να τους στηρίξει, αλλά αυτό που θα καταφέρει είναι να δώσει στον ελληνικό λαό ένα μήνυμα ότι η Ευρώπη των λαών θα νικήσει την Ευρώπη των μνημονίων και της βαρβαρότητας. Η συμβολική παρουσία σήμερα εδώ τού ηγέτη της γερμανικής Αριστέρας, υποδηλώνει ότι δεν έχουμε τίποτα να χωρίσουμε με τους λαούς. Η παράδοση της δημοκρατίας και της Ευρώπης δεν επιτρέπει να γίνουμε πειραματόζωα». Μάλιστα, εκείνη την ημέρα ο κ. Τσίπρας εγκαινίασε το… παράρτημα Ελλάδας του Ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ, όπου μίλησε για «μεγάλο πολιτικό φιάσκο»!
-22 Ιουλίου 2012. Επίσκεψη Μπιλ Κλίντον μετά από πρόσκληση επιφανών Ελληνοαμερικανών επιχειρηματιών που έχουν συστήσει μια πολύ σημαντική πρωτοβουλία για την Ελλάδα, την «Hellenic Initiative» και συνάντηση με πρωθυπουργό.
-26 Ιουλίου 2012. Επίσκεψη Προέδρου Κομισιόν Μπαρόζο.
-6 Αυγούστου 2012. Επίσκεψη Ισραηλινού Προέδρου Σιμόν Πέρες.
-24 Αυγούστου 2012. Επίσκεψη Σαμαρά στο Βερολίνο και συνάντηση με Μέρκελ.
-25 Αυγούστου 2012. Επίσκεψη Σαμαρά στο Παρίσι και συνάντηση με Ολάντ.
-17 Δεκεμβρίου 2012. Επίσκεψη του Βούλγαρου πρωθυπουργού Μπόικο Μπορίσοφ.
-7-8 Ιανουαρίου 2013. Επίσκεψη Σαμαρά στο Βερολίνο, συνάντηση με Μέρκελ και συμμετοχή σε συνέδριο με θέμα τις επενδύσεις, όπου ήταν ομιλητής μαζί με τον πρόεδρο της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι. «Το ταξίδι του κ. Σαμαρά στη Γερμανία δεν πρόκειται να ξεφύγει από το δίπτυχο της υποταγής στο μνημόνιο και τους δανειστές και της πρόσδεσης της χώρας στον ακραία νεοφιλελεύθερο μερκελισμό», σχολίασε σε ανακοίνωσή του ο ΣΥΡΙΖΑ, προσθέτοντας: «Σε αυτό το ασφυκτικό μνημονιακό πλαίσιο, οι περιβόητες επενδύσεις μοιάζουν με κακόγουστο νεοφιλελεύθερο ανέκδοτο. Οι μόνες «επενδύσεις» για τις οποίες δουλεύει με μεθοδικό τρόπο η κυβέρνηση σχετίζονται με το ξεπούλημα του δημόσιου πλούτου και τις Ειδικές Οικονομικές Ζώνες και δεν έχουν καμία σχέση με την ανάπτυξη, την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας, τη στήριξη της εργασίας και την προστασία του περιβάλλοντος». Και οι ΑΝΕΛ δήλωναν: «Επειδή είναι μάλλον απίθανο ο Πρωθυπουργός να θέσει στην καγκελάριο της Γερμανίας θέμα εξόφλησης του υπολοίπου του κατοχικού δανείου μαζί με τους νόμιμους τόκους, κάτι που αποτελεί σταθερή θέση και απαίτηση των Ανεξάρτητων Ελλήνων, τουλάχιστον ας της ζητήσει την παράδοση του Μιχάλη Χριστοφοράκου, μαζί με τη λίστα όσων κυβερνητικών και κρατικών παραγόντων τα πήραν από τη Siemens. Εκτός και αν αμφότεροι, Μέρκελ και Σαμαράς, φοβούνται να το κάνουν αυτό ή έχουν κάτι να κρύψουν».
-29 και 30 Ιανουαρίου 2013. Επίσκεψη Σαμαρά στο Κατάρ. Συνάντηση και με Ερντογάν.
-20 Φεβρουαρίου 2013. Επίσκεψη Γάλλου Προέδρου Ολάντ. Με τους ΑΝΕΛ να δηλώνουν: «Ο κ. Σαμαράς αντί να απαιτήσει από τον κ. Ολάντ την διαγραφή του επονείδιστου χρέους, άνοιξε τον δρόμο προκειμένου μετά την κ. Μέρκελ και την παρέα της να βάλει χέρι στα ασημικά της πατρίδας μας και στις πλουτοπαραγωγικές πηγές της και η Γαλλία».
-4 Μαρτίου 2013. Επίσκεψη Σαμαρά στην Κωνσταντινούπολη για την συνεδρίαση του Ανώτερου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας Τουρκίας και συνάντηση με Γκιουλ και Ερντογάν. Με τους ΑΝΕΛ να αναφέρουν ότι «ο κ. Σαμαράς συνεχίζει αμέριμνος να απολαμβάνει το σήριαλ της ελληνοτουρκικής προσέγγισης σε ζητήματα χαμηλής πολιτικής».
-15 με 19 Μαΐου 2013. Επίσκεψη Σαμαρά στην Κίνα και συνάντηση με πρόεδρο και πρωθυπουργό της χώρας. Κοινή δήλωση των ηγετών των δύο χωρών και υπογραφή σειράς συμφωνιών συνεργασίας και επιχειρηματικών συμβολαίων σε τομείς εμπορίου, ναυτιλίας, τηλεπικοινωνίας κ.α.
-Από την Κίνα μετέβη κατευθείαν στο Αζερμπαϊτζάν για συνομιλίες με τον Αζέρο πρόεδρο Αλίγιεφ.
-23 Μαΐου 2013. Επίσκεψη του Ιρλανδού πρωθυπουργού Έντα Κέννυ.
-6 Ιουνίου 2013. Επίσκεψη Σαμαρά στη Φινλανδία.
-11 Ιουνίου 2013. Επίσκεψη πρωθυπουργού Λουξεμβούργου Γιουνκέρ.
-29 Ιουλίου 2013. Επίσκεψη Ιταλού πρωθυπουργού Λέττα.
-7 Αυγούστου 2013. Επίσκεψη Σαμαρά στις ΗΠΑ, συνάντηση με πρόεδρο Ομπάμα και επαφές με επενδυτές. Ο ΣΥΡΙΖΑ εκδίδει ανακοίνωση για να πει ότι «τα αποτελέσματα του ταξιδιού του Αντώνη Σαμαρά στις ΗΠΑ, επιβεβαίωσαν την τοποθέτηση του ΣΥΡΙΖΑ πριν τις συναντήσεις του Πρωθυπουργού ότι τίποτα καλό δεν προκύπτει για την ελληνική κοινωνία και οικονομία. Με βάση τις δηλώσεις των δύο ηγετών και τα στοιχεία που δημοσιοποιήθηκαν δεν προκύπτει κάποιο συγκεκριμένο και θετικό στοιχείο για τα ενδιαφέροντα και τα συμφέροντα της χώρας μας». Αναφέρουν επίσης ότι «οι ΗΠΑ είναι σταθερά προσανατολισμένες στη συγκρότηση μιας ενεργειακής -και όχι μόνο- συμμαχίας μεταξύ Ισραήλ- Κύπρου- Ελλάδας. (…) H υποχωρητική στάση της κυβέρνησης στη δημιουργία αυτής της συμμαχίας ενέχει κινδύνους αποσταθεροποίησης των σχέσεων της χώρας μας με τον αραβικό κόσμο, με πρόσθετο αποτέλεσμα να διευκολυνθεί η διείσδυση της Τουρκίας στις αραβικές χώρες».
-22 Αυγούστου 2013. Συνάντηση Σαμαρά με τον πρίγκιπα της Σαουδικής Αραβίας Αλουαλίντ Μπιν Ταλάλ Μπιν Αμπντουλαζίζ Αλσαούντ.
-7 Οκτωβρίου 2013. Επίσκεψη Σαμαρά στο Ισραήλ για το Ανώτατο Κυβερνητικό Συμβούλιο Ελλάδας- Ισραήλ. Σε ανακοίνωσή του το Τμήμα Εξωτερικής Πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ αναφέρει: «Η πορεία της Ελλάδας στην εξωτερική της πολιτική, την μετατρέπει ταχύτατα σε «φυλάκιο» των επικίνδυνων για την ειρήνη αμερικανοΐσραηλινών επιδιώξεων στην περιοχή, γεγονός που επιφυλάσσει απρόβλεπτες συνέπειες για την χώρα μας. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι κατηγορηματικά αντίθετος στην μετατροπή της χώρας σε ενεργειακό και γεωπολιτικό «εξάρτημα» περιφερειακών και ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Θα συνεχίζει να μάχεται με μεγαλύτερο πείσμα για μια πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική με σκοπό να βγει η Ελλάδα από την διεθνή περιθωριοποίηση, στην οποία οι μνημονιακές κυβερνήσεις την έχουν καταδικάσει».
-29 Σεπτεμβρίου 2013. Νέα επίσκεψη Σαμαρά στις ΗΠΑ με στοχευμένες επαφές για επενδύσεις.
-11 Οκτωβρίου 2013. Επίσκεψη του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ κ. Rasmussen.
-21 Οκτωβρίου 2013. Επίσκεψη Σαμαρά σε Μάλτα και Ιταλία για το μεταναστευτικό.
-23 Νοεμβρίου 2013. Επίσκεψη Σαμαρά στο Βερολίνο, με τον ΣΥΡΙΖΑ να μιλά για «διαπραγμάτευση αλά Σαμαρά», προκειμένου «να αποσπά τους καλούς βαθμούς από τους δανειστές επειδή καταδικάζει τον ελληνικό λαό στη φτώχεια και την εξαθλίωση».
-26 Νοεμβρίου 2013. Επίσκεψη προέδρου ευρωπαϊκού κοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς.
-3 Δεκεμβρίου 2013. Επίσκεψη της Νορβηγίδας πρωθυπουργού Έρνα Σόλμπεργκ.
-8 Ιανουαρίου 2014. Ξεκινά επισήμως η ελληνική προεδρία στην ΕΕ με άφιξη στην Ελλάδα του συνόλου των Ευρωπαίων Επιτρόπων με επικεφαλής τον πρόεδρο της Επιτροπής Μπαρόζο. Τελετή στο Ζάππειο, από την οποία ο κ. Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ απουσιάζουν επιδεικτικά. Στη διάρκεια της ελληνικής προεδρίας πραγματοποιούνται δεκάδες Συμβούλια υπουργών, συναντήσεις, συνέδρια κλπ.
-15 Ιανουαρίου 2014. Νέα επίσκεψη προέδρου ευρωπαϊκού κοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς.
-20 Ιανουαρίου 2014. Επίσκεψη μεταβατικού Προέδρου Αιγύπτου Αντλί Μανσούρ.
-27 Ιανουαρίου 2014. Συνάντηση Σαμαρά – Πούτιν στις Βρυξέλλες. (Στις 26 Ιανουαρίου 2012 ο κ. Σαμαράς είχε επισκεφθεί τον Ρώσο Πρόεδρο στο Κρεμλίνο ως αρχηγός της Ν.Δ.)
-21 Φεβρουαρίου 2014. Νέα επίσκεψη γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ.
-18 Μαρτίου 2014. Επίσκεψη Ρουμάνου πρωθυπουργού Βίκτορ Πόντα.
-11 Απριλίου 2014. Επίσκεψη Μέρκελ στην Αθήνα, συνομιλίες με Σαμαρά και στρογγυλό τραπέζι για τις επενδύσεις και την επιχειρηματικότητα. «Η  επίσκεψη της Άνγκελα Μέρκελ έρχεται να επιβεβαιώσει την πλήρη υποταγή του κ. Σαμαρά στις απαιτήσεις της πιο αντιδραστικής πολιτικής δύναμης στην Ευρώπη», αναφέρει στην ανακοίνωσή του ο ΣΥΡΙΖΑ και καλεί σε διαδηλώσεις «για να δώσουμε ένα ισχυρό μήνυμα ανατροπής και ελπίδας, ένα μήνυμα υπεράσπισης της δημοκρατίας και των δικαιωμάτων»… Σε άρθρο του στην «Εφημερίδα των Συντακτών» υπό τον τίτλο «Ή με τον ΣΥΡΙΖΑ ή με την κ. Μέρκελ», ο κ. Τσίπρας υποστηρίζει ότι «η κυρία Μέρκελ έρχεται να κάνει προεκλογική εκστρατεία για τον εκλεκτό της στην Ευρώπη και τον προστατευόμενο της στην Ελλάδα. Η κ. Μέρκελ θα δει μία πόλη-φάντασμα, αστυνομοκρατούμενη, με απαγορευμένες και κόκκινες ζώνες. Δεν θα δει τα αποτελέσματα της πολιτικής της».
-16 Ιουνίου 2014. Συνάντηση Σαμαρά με Αζέρο πρόεδρο στο Μέγαρο Μαξίμου.
-16 Ιουνίου 2014. Επίσκεψη Σαμαρά στη Λισαβόνα για συμμετοχή σε εκδήλωση της κοινοβουλευτικής ομάδας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ), με θέμα «Απασχόληση και Ανάπτυξη 2014-2019». Συνομιλία με Β. Σόιμπλε στη διάρκεια του γεύματος. Αναφορά στο θέμα του χρέους, με την συζήτηση να προσδιορίζεται ότι θα ξεκινήσει μετά τον Σεπτέμβριο.
-19 Ιουνίου 2014. Επίσκεψη του Κινέζου πρωθυπουργού στην Αθήνα και Κρήτη.
-13 Ιουλίου 2014. Επίσκεψη Κινέζου Προέδρου στη Ρόδο και συνάντηση με Σαμαρά.
-4 Αυγούστου 2014. Επίσκεψη του νεοεκλεγέντος προέδρου της Επιτροπής Γιουνκέρ.
-5 Σεπτεμβρίου 2014. Σύνοδος του ΝΑΤΟ στην Ουαλλία και ιδιαίτερες συναντήσεις Σαμαρά με Μέρκελ, Ομπάμα, Ερντογάν, Ράμα, πρωθυπουργούς Βουλγαρίας, Καναδά και Ιταλίας, υπουργούς εξωτερικών ΗΠΑ και Καναδά. Στο κείμενο των συμπερασμάτων περιελήφθη η πάγια μετά το 2008 και το Βουκουρέστι διάταξη ότι θα προχωρήσει η ενταξιακή διαδικασία της ΠΓΔΜ μόλις υπάρξει αμοιβαία αποδεκτή λύση στο θέμα της ονομασίας εντός του πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών.
Το Τμήμα Εξωτερικής Πολιτικής και Άμυνας του ΣΥΡΙΖΑ, ανακοινώνει:
«Ο πρωθυπουργός  κ. Σαμαράς συνεχίζει να παίζει άριστα το ρόλο του καλού μαθητή στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Ο ΣΥΡΙΖΑ, με τον πιο κατηγορηματικό και καθαρό λόγο, επισημαίνει  για μια ακόμη φορά ότι δεν είναι  προς το συμφέρον της χωρίς μας και του ελληνικού λαού να μετατρεπόμαστε σε ουραγούς των γερακιών του πολέμου». Στη Βουλή ο ΣΥΡΙΖΑ επιτίθεται στο ΝΑΤΟ και Δρίτσας, Σκουρλέτης και Βίτσας δηλώνουν ότι πρέπει να… αυτοδιαλυθεί, καθώς δεν έχει πλέον λόγο ύπαρξης μετά τη διάλυση του Συμφώνου της Βαρσοβίας!
-9 Σεπτεμβρίου 2014. Επίσκεψη Πορτογάλου Πρωθυπουργού της Πορτογαλίας Pedro Passos Coelho.
-19 Σεπτεμβρίου 2014. Επίσκεψη Σαμαρά στο Αζερμπαϊτζάν και συμμετοχή στις τελετές για τα 20 χρόνια του κοιτάσματος Σαχ Ντενίζ στο Μπακού.
-23 Σεπτεμβρίου 2014. Επίσκεψη Σαμαρά στο Βερολίνο και γεύμα και κοινές δηλώσεις με την καγκελάριο Μέρκελ. Ο κ. Καμμένος δηλώνει: «Ο κ. Σαμαράς έχει κάθε δικαίωμα να κάνει τον επαίτη για την προσωπική του πολιτική επιβίωση. Δεν έχει όμως κανένα δικαίωμα να ταπεινώνει έναν περήφανο λαό όπως ο ελληνικός». Ο ΣΥΡΙΖΑ τον καταγγέλλει ως… «αμετανόητο μερκελιστή»!
-6 Νοεμβρίου 2014. Επίσκεψη Σαμαρά στην Κύπρο και συμμετοχή σε συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου. Στις 8 Νοεμβρίου αναχώρηση για Κάιρο για την τριμερή Ελλάδας – Κύπρου – Αιγύπτου.
-8 Νοεμβρίου 2014. Υπογραφή της «Διακήρυξης του Καϊρου» και κοινές δηλώσεις Σαμαρά – Αναστασιάδη – Σίσι.
-5 Δεκεμβρίου 2014. Επίσκεψη Τούρκου πρωθυπουργού Αχμέτ Νταβούτογλου.
-14 Ιανουαρίου 2015. Επίσκεψη Ισπανού πρωθυπουργού Ραχόι.
Υ.Γ Σημειώστε ότι στα παραπάνω δεν περιλαμβάνονται οι συναντήσεις και επαφές στη διάρκεια των Συνόδων Κορυφής.

30 October 2017

Η εξαπάτηση της Ελλάδας

του Παύλου Ελευθεριάδη, Καθημερινή, 29.10.2017
Ο​​ κ. Γιάνης Βαρουφάκης έγραψε το αυτοβιογραφικό του βιβλίο «Ανίκητοι ηττημένοι», που κυκλοφόρησε πρόσφατα, με σκοπό να δείξει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση καταπίεσε και εξαπάτησε την Ελλάδα. Αθελά του αποδεικνύει ακριβώς το αντίθετο. Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί κράτησαν έναντι της Ελλάδας μια στάση αυστηρή, αλλά έντιμη, σε πλήρη αντιστοιχία με τις Συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ενωσης και τις συμφωνίες με την Ελλάδα. Αντίθετα, οι κ. Βαρουφάκης και Τσίπρας επεδίωξαν την εξαπάτηση τόσο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και των Ελλήνων πολιτών. Η διαπίστωση αυτή ακούγεται ίσως υπερβολική, αλλά προκύπτει αβίαστα από την αφήγηση του κ. Βαρουφάκη.
Η πρώτη μεγάλη εξαπάτηση αφορά τη συμφωνία για την παράταση του προγράμματος για τέσσερις μήνες. Όπως ευθαρσώς αποκαλύπτει ο κ. Βαρουφάκης, αρχικά δεν είχε καταλάβει τι είχε συμφωνήσει στις 20 Φεβρουαρίου. Το κατάλαβε τρεις ημέρες αργότερα, έπειτα από μια τηλεδιάσκεψη που είχε με τον κ. Μάριο Ντράγκι και την κ. Κριστίν Λαγκάρντ, οι οποίοι του εξήγησαν ότι σύμφωνα με τα κείμενα η Ελλάδα συμφώνησε να συνεχίσει τις υπάρχουσες συμφωνίες χωρίς αλλαγές, δηλαδή με όλα τα μέτρα της λιτότητας, προτείνοντας μόνο κάποια ισοδύναμα μέτρα. Ο κ. Βαρουφάκης είπε τότε στον κ. Τσίπρα ότι οι Ευρωπαίοι τον «εξαπάτησαν». Ο κ. Τσίπρας του απάντησε ότι δεν πειράζει, αφού δεν σκόπευε να τηρήσει την υπογραφή του.
Η στρατηγική αυτή εξηγεί το τι ακολούθησε στο Eurogroup. Ο κ. Βαρουφάκης αγνόησε αυτά που είχε συμφωνήσει και διαρκώς ζητούσε ρύθμιση του χρέους χωρίς να προτείνει ισοδύναμα μέτρα λιτότητας. Γι’ αυτό οι εταίροι έχασαν την υπομονή τους. Δεν το έκαναν επειδή τους «ενοχλούσε η αλήθεια» ή ήταν δήθεν «εχθροί» της Ελλάδας, ή πράκτορες της τοπικής «ολιγαρχίας», όπως ευφάνταστα γράφει ο συγγραφέας. Διαπίστωσαν ότι δεν ήταν δυνατόν να διαπραγματευτούν με κάποιον που δεν σέβεται την υπογραφή του.
Η δεύτερη μεγάλη εξαπάτηση ήταν η ανυπαρξία εναλλακτικού σχεδίου. Σύμφωνα με τα όσα αποκαλύπτει ο κ. Βαρουφάκης, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ δεν θεωρούσε πιθανό να συμφωνηθεί ένα καλύτερο πρόγραμμα διάσωσης μέσα από διαπραγματεύσεις. Το αρχικό σχέδιο ήταν να περιμένουμε την κατάλληλη στιγμή ώστε να απειλήσουμε την Ευρωζώνη με καταστροφικά αντίμετρα. Τα μέτρα αυτά ήταν να αρνηθούμε να πληρώσουμε τα ελληνικά ομόλογα που είχε αποκτήσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, να δημιουργήσουμε παράλληλο νόμισμα και να καταργήσουμε την ανεξαρτησία της Τράπεζας της Ελλάδος. Αυτά ήταν τα «αντίμετρα» που είχε ετοιμάσει ο κ. Βαρουφάκης. Ο βασικός σχεδιασμός του ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν να διαπραγματευθεί, αλλά να συγκρουστεί κατά μέτωπο και να εκβιάσει.
Αν και ο κ. Βαρουφάκης δεν το βλέπει έτσι, ήταν ευτύχημα για την Ελλάδα που ο κ. Τσίπρας δίστασε να φτάσει στα άκρα. Αν είχε ακολουθήσει το αρχικό σχέδιο, η Ελλάδα θα είχε βγει από την Ευρωζώνη, αφού όλα τα αντίμετρα ήταν «άσφαιρα». Γι’ αυτό και αφού ο κ. Βαρουφάκης τα αποκάλυψε σε έναν αξιωματούχο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας τον Απρίλιο, η στάση της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν άλλαξε. Αντίθετα, ο κ. Σόιμπλε πρότεινε τον Ιούνιο στην Ελλάδα να αποχωρήσει οικειοθελώς από την Ευρωζώνη.
Η τρίτη μεγάλη εξαπάτηση έχει σχέση με την παρουσίαση της συμφωνίας της 20ής Φεβρουαρίου. Αν και οι κ. Τσίπρας και Βαρουφάκης ήξεραν ότι είχαν παρατείνει το μνημόνιο, είπαν το ακριβώς αντίθετο. Στην ομιλία του προς το Υπουργικό Συμβούλιο στις 27 Φεβρουαρίου ο κ. Τσίπρας είπε: «Οι εταίροι μας ενέκριναν επέκταση της δανειακής σύμβασης με την Ελλάδα, στη  βάση του αιτήματος που είχαμε καταθέσει με την επιστολή μας. Δηλαδή την επέκταση της δανειακής σύμβασης χωρίς την επέκταση των μνημονιακών δεσμεύσεων, του προγράμματος της λιτότητας δηλαδή, που μέχρι χθες τη συνόδευε αποκλειστικά». Η δήλωση αυτή ήταν εντελώς ψευδής. Επέτρεψε όμως στον πρωθυπουργό να ισχυρίζεται στο εσωτερικό ότι η δήθεν σκληρή στάση είχε αποτέλεσμα. Ετσι ανέβηκε η δημοφιλία της κυβέρνησης στο 80% και κέρδισε το «Οχι» στο δημοψήφισμα. Οπλισμένος με το ψέμα αυτό ρωτούσε ο κ. Τσίπρας στη Βουλή την αντιπολίτευση: «Θα στηρίξετε αυτή την εθνική διαπραγματευτική στρατηγική για να μπει τέλος στη λιτότητα;». Οι επικριτές του κ. Τσίπρα –δηλαδή όσοι έλεγαν την αλήθεια, ότι η χώρα βάδιζε προς την καταστροφή– παρουσιάζονταν ως εθνικοί μειοδότες. Το βιβλίο του κ. Βαρουφάκη σιωπά για τις ανέντιμες αυτές δηλώσεις του πρωθυπουργού.
Η τέταρτη μεγάλη εξαπάτηση ήταν το ίδιο το δημοψήφισμα. Οπως εξηγεί ο κ. Βαρουφάκης, ο κ. Τσίπρας προκήρυξε το δημοψήφισμα ως μια «διέξοδο», ενώ είχε ήδη αποφασίσει ότι η Ελλάδα χρειαζόταν τον συμβιβασμό. Ο μόνος λόγος που το έκανε ήταν για να το χάσει. Ηθελε να μην έχει την ευθύνη.
Τέλος, η πέμπτη μεγάλη εξαπάτηση και η πιο θεμελιώδης, ήταν το «πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης». Ο κ. Βαρουφάκης αποκαλύπτει μια συνομιλία του με τον κ. Παππά, ο οποίος του είπε ότι το πρόγραμμα αυτό δεν ήταν το «πραγματικό» οικονομικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά μόνο ένα «κάλεσμα στον αγώνα». Η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ δεν υποσχόταν στους εκλογείς παροχές από αφέλεια, ή δήθεν άγνοια. Το βιβλίο του κ. Βαρουφάκη αποδεικνύει πέραν πάσης αμφιβολίας ότι ο αντιμνημονιακός «αγώνας» ήταν μια ενσυνείδητα δημαγωγική εξαπάτηση.

16 October 2017

Χρονικό προαναγγελθείσας απώλειας

του Ευάγγελου Βενιζέλου,  ΤΑ ΝΕΑ, 16/10/2017
Ας μεταφερθούμε στο κλίμα του Φεβρουαρίου - Μαρτίου 2015. Στις 20 Φεβρουαρίου 2015 διαμορφώνεται συμφωνία στο Eurogroup που η νωπή τότε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ ερμηνεύει κατά το δοκούν ισχυριζόμενη ότι δεν απαιτείται κύρωσή της από τη Βουλή. Στις 19 Μαρτίου 2015 το ζήτημα συζητείται στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στο περιθώριο του οποίου οργανώνεται η, όπως ειπώθηκε τότε, επταμερής συνάντηση για το ελληνικό ζήτημα. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ πανηγύρισε γιατί ο Μ. Ντράγκι δήλωσε τότε έτοιμος να επιστρέψει στην Ελλάδα 1,9 δισ. ευρώ από τα κέρδη της ΕΚΤ και του Ευρωσυστήματος από τόκους ελληνικών ομολόγων που βρίσκονταν στα χέρια τους στο πλαίσιο των προγραμμάτων SMP και ANFA. Ο τότε αναπληρωτής υπουργός εξωτερικών Ν. Χουντής δήλωνε ιδιαίτερη ικανοποίηση για την έκβαση αυτή. 
Στις 20 Μαρτίου 2015, μιλώντας στη Βουλή, επεσήμανα την κρισιμότητα της συμφωνίας που είχαμε επιτύχει στις 21 Φεβρουαρίου 2012 για την επιστροφή στην Ελλάδα των κερδών της ΕΚΤ και του Ευρωσυστήματος από ελληνικά ομόλογα - στο πλαίσιο της γενικότερης συμφωνίας για το χρέος -   και ζητούσα από την κυβέρνηση να διαφυλάξει και να αξιοποιήσει το κεκτημένο αυτό.
Ο κατήφορος της εθνικής ανευθυνότητας οδήγησε, στις 30 Ιουνίου 2015, στην άδοξη λήξη του δεύτερου προγράμματος, στο «δημοψήφισμα» της 5ης Ιουλίου 2015, στη διεθνώς πια διάσημη κωλοτούμπα, στον απόλυτο ευτελισμό της επιλογής της συντριπτικής πλειοψηφίας του ελληνικού λαού που θεωρήθηκε ανεπίγνωστη από αυτούς που την επιδίωξαν, στη συμφωνία της 12ης Ιουλίου 2015 για το τρίτο μνημόνιο.
Αρκετούς μήνες αργότερα, στις 9 Μαΐου 2016, το Eurogroup εξειδικεύει τα μέτρα για το χρέος. Είναι πλέον σαφές ότι έχει ακυρωθεί η δέσμευση που ανέλαβαν το 2012 η ΕΚΤ και τα κράτη - μέλη της Ευρωζώνης για την επιστροφή στην Ελλάδα των κερδών τους από τα ελληνικά ομόλογα που κατέχουν.
Στις 9 Σεπτεμβρίου 2016 ο κ. Μοσκοβισί απαντά εγγράφως στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ( σε ερώτηση του κ. Χουντή! ) ότι η Ελλάδα έχασε 6 δις ευρώ εξαιτίας αυτού του χειρισμού της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, δηλαδή εξαιτίας της άκαρπης λήξης στις 30 Ιουνίου 2015 του δεύτερου προγράμματος, τμήμα του οποίου ήταν η συμφωνία στο Eurogroup του Φεβρουαρίου 2012 ( που επαναλήφθηκε το Νοέμβριο 2012). Συμφωνία που δεν επαναλήφθηκε μετά την περιβόητη 17ωρη «σκληρή» διαπραγμάτευση που οδήγησε στο τρίτο Μνημόνιο.
Είναι -όπως είχα πει τότε- πολύ ενδιαφέρον το θέαμα παλιών συντρόφων που συγκρούονται γύρω από το ποιος είναι συνεπέστερος οπαδός των παρεμβάσεων που κάναμε στο δημόσιο χρέος το 2011-12.
Πριν λίγες ημέρες, στις 13 Οκτωβρίου 2017 οι κ.κ. Ντράγκι και Μοσκοβισί απαντούν ξανά για το ίδιο θέμα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (πάλι με αφορμή ερώτηση του κ. Χουντή). Η απάντησή τους είναι απλή και ψυχρή. Οι οριστικές απώλειες για την Ελλάδα ξεπερνούν τα 6 δισ. και έπεται συνέχεια έως ότου συμφωνηθεί να επαναληφθεί η επιστροφή των κερδών, δηλαδή έως ότου επανέλθουμε στη συμφωνία του 2012, με τα ποσά όμως της ενδιάμεσης περιόδου να είναι οριστικά χαμένα για την Ελλάδα.
Για πολλά χρόνια ο τόπος θα μετρά τις πληγές όχι μόνο του πρώτου τραγικού εξαμήνου του 2015 αλλά όλης της κυβερνητικής περιόδου ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ. Πρόκειται για απώλειες δημοσιονομικές, χρηματοοικονομικές, αναπτυξιακές, με βαθιά και μακροπρόθεσμη αρνητική επίδραση. Οι απώλειες από τη μη επιστροφή των κερδών της ΕΚΤ και των κεντρικών τραπεζών των κρατών μελών της Ευρωζώνης είναι ένα μόνο από τα κεφάλαια της ζημίας. Μετρημένο, υπολογισμένο, αναμφισβήτητο, προαναγγελθέν.

13 October 2017

Μίλησε με αριθμούς, αλλά ήταν ψεύτικοι!

της Σοφίας Βούλτεψη, Ελεύθερη Ζώνη, 13/10/2017
Σε πρόσφατο άρθρο μου είχα γράψει-προβλέψει πως ο κ. Τσίπρας ετοιμάζεται να αραδιάσει τα καινούργια του ψέματα. Και αυτό ακριβώς συνέβη – τόσο στις εμφανίσεις του στη ΔΕΘ, όσο και κατά την πρόσφατη ομιλία του στο 2ο Thessaloniki Summit του Συνδέσμου Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος (ΣΒΒΕ), στις 6 Οκτωβρίου.
Είπε, λοιπόν, ο κ. Τσίπρας στο συνέδριο του ΣΒΒΕ:
«Οι εξαγωγές το πρώτο εξάμηνο του 2017 αυξήθηκαν κατά 18% και πρόκειται για την υψηλότερη επίδοση που είχαμε, όχι στα χρόνια της κρίσης, αλλά από το 2001.
Μάλιστα αυξάνονται με ρυθμό μεγαλύτερο από τον ρυθμό των εισαγωγών, κάτι που διασφαλίζει την ισορροπία του ισοζυγίου πληρωμών και προοιωνίζεται τη σταδιακή μετάβαση σε ένα πιο εξωστρεφές παραγωγικό μοντέλο».
Η αλήθεια είναι ότι: 
Το πρώτο εξάμηνο η συνολική αξία των εξαγωγών- αποστολών παρουσίασε αύξηση 18,2%, αλλά χωρίς τα πετρελαιοειδή η αύξηση ήταν 7,6%. Και βέβαια, κάθε άλλο παρά αλήθεια είναι πως οι εξαγωγές αυξάνονται με ρυθμό μεγαλύτερο από αυτόν των εισαγωγών, αφού ακριβώς στο α’ εξάμηνο το εμπορικό έλλειμμα παρουσίασε αύξηση 20,7% και χωρίς τα πετρελαιοειδή 16,2%.
Εκτός και αν τα μαθηματικά του κ. Τσίπρα λένε πως το 20,7 είναι… μικρότερο του 18,2!
Ας αφήσουμε που όλα αυτά τα έλεγε ακριβώς τις ημέρες που ανακοινωνόταν θηριώδες και εκρηκτικό εμπορικό έλλειμμα.
Και επίσης, γιατί διάλεξε το εξάμηνο ενώ βρισκόμασταν ήδη στον Οκτώβριο; Μα προφανώς επειδή αυτό τον βόλευε.
Διότι είχαν ήδη βγει τα στοιχεία του επταμήνου, με αύξηση 16,5% και χωρίς τα πετρελαιοειδή με αύξηση 6,7%
Και είχαν ήδη βγει και τα στοιχεία του οκταμήνου, όπου η αύξηση είχε πέσει στο 15,1% και χωρίς τα πετρελαιοειδή στο 6,9%.
Όσο για το εμπορικό έλλειμμα, στο οκτάμηνο παρουσίασε αύξηση 20,4% (το οποίο μάλλον είναι μεγαλύτερο από το 15,1% των εξαγωγών) και για τον Αύγουστο ανακοινώθηκε θηριώδες εμπορικό έλλειμμα της τάξης του 31,3%!
Σημειώστε ότι τα στοιχεία του οκταμήνου ανακοινώθηκαν ακριβώς στις 6 Οκτωβρίου που ο κ. Τσίπρας έλεγε όσα έλεγε, επιλέγοντας να μιλήσει για το εξάμηνο και διακηρύσσοντας ότι… δεν υπάρχει εμπορικό έλλειμμα!
Και βέβαια, ξέχασε να πει πως το 2015 είχαμε μείωση εξαγωγών κατά 5,1% και το 2016 μείωση κατά 6,1%.
Αν, λοιπόν, στο οκτάμηνο έχουμε αύξηση 6,9%, πρώτον πρέπει να περιμένουμε το τέλος του έτους και δεύτερον οποιαδήποτε αύξηση απλώς θα μας επιστρέφει στο 2014 – αφού το 2015 και το 2016 είχαμε λιγότερες κατά 2 δις ευρώ ανά έτος εξαγωγές σε σχέση με το 2013 και το 2014.
Είπε επίσης ο κ. Τσίπρας:
«Η «άνεργη ανάπτυξη»,  που πατάει στο φτηνό εργατικό δυναμικό δημιουργεί τελικά μόνο μη βιώσιμα κέρδη και τεχνητές «φούσκες» χωρίς αντίκτυπο στην πραγματική οικονομία και χωρίς προοπτική. Αντίθετα η βιώσιμη ανάπτυξη και η διάχυση της ευημερίας στους πολλούς προϋποθέτει την προστασία κι όχι τη συντριβή της εργασίας>
Πρόσθεσε μάλιστα ότι «φέτος μέχρι και τον Ιούλιο, δημιουργήθηκαν 263.000 νέες θέσεις εργασίας, αριθμός που αποτελεί ρεκόρ 16ετίας. Πρόκειται για αύξηση 40% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2014» - προφανώς εννοεί ότι 263.000 άνεργοι βρήκαν δουλειά!
Η αλήθεια είναι ότι:
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΡΓΑΝΗ, οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ πέτυχαν τη χειρότερη επίδοση όλων των εποχών στην αγορά εργασίας. Στο εννιάμηνο, η μερική απασχόληση είχε φθάσει στο 53,50% και με μισθούς των 390 ευρώ! Μάλιστα, τον Σεπτέμβριο οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης, εκτινάχθηκαν στο 60,33%, με την πλήρη απασχόληση να συρρικνώνεται μόλις στο 39,67%.
Είπε επίσης ο κ. Τσίπρας:
«Και βεβαίως οι αγορές ήταν αυτές που  ερμήνευσαν θετικά αυτή τη συμφωνία και υποδέχτηκαν με καλούς όρους τη πρώτη μας δοκιμαστική έξοδο».
Η αλήθεια είναι ότι: 
Στις αγορές βγήκαμε στις 25 Ιουλίου, με πενταετή ομόλογα αξίας 3 δις ευρώ και με επιτόκιο 4,625%. Από αυτά, θυμίζω, τα μισά αφορούσαν σε νέο χρήμα και τα υπόλοιπα ήταν επαναγορά των παλιών ομολόγων – μιλάμε για τις αγορές που ήταν κάποτε το «μαντρόσκυλο του συστήματος» και για τα ομόλογα που ο κ. Καμμένος ορκιζόταν ότι δεν θα πλήρωνε!
Είπε ακόμη ο κ. Τσίπρας:
«Ακολούθησαν αναβαθμίσεις της πιστοληπτικής μας ικανότητας, τα σπρεντ των ομολόγων μειώθηκαν εντυπωσιακά και οι δείκτες οικονομικής εμπιστοσύνης άγγιξαν τα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων ετών». Προσθέτοντας: «Η εγχώρια ζήτηση αυξάνεται κι αυτό ενθαρρύνει την καταναλωτική ζήτηση και παρακινεί τις επιχειρήσεις να προχωρήσουν σε παραγωγικές επεκτάσεις».
Η αλήθεια είναι ότι:
Ως προς τις αναβαθμίσεις:
Με την αναβάθμιση πήγαμε στο Β-, αφού προηγουμένως, με την «περήφανη διαπραγμάτευση» μας πήγαν στα σκουπίδια του CCC και ενώ το 2014 είχαμε ήδη αναβαθμιστεί στο Β. Δηλαδή, ο κ. Τσίπρας μας έριξε στα τάρταρα και τώρα πανηγυρίζει διότι μας πήγε μια βαθμίδα κάτω από ό,τι ήμασταν το 2014.
Ως προς τα σπρεντ:
Τα σπρεντ των ομολόγων κάθε άλλο παρά εντυπωσιακά μειώθηκαν μετά την πολυθρύλητη ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ έξοδο στις αγορές. Αντίθετα, αμέσως μετά άρχισαν να αυξάνονται: Στις 31 Ιουλίου, η απόδοση του 10ετούς ομολόγου αυξήθηκε κατά 3,8 μονάδες βάσης στο 5,396% και η απόδοση του 2ετούς ομολόγου ενισχύθηκε κατά 0,1 μονάδα βάσης στο 3,426%.
Την ίδια ώρα, τα 10ετή spreads κατέγραφαν ήπια άνοδο, καθώς ενισχύονταν κατά 4,0 μονάδες βάσης στις 484,4 μονάδες βάσης. Την 1η Αυγούστου, η ανοδική πορεία συνεχιζόταν με την απόδοση του 10ετούς ομολόγου να αυξάνεται κατά 2,0 μονάδες βάσης στο 5,430% και την απόδοση του 2ετούς ομολόγου να ενισχύεται κατά 2,0 μονάδες βάσης στο 3,453%.
Επίσης, τα 10ετή spreads κατέγραφαν νέα επιδείνωση, καθώς ενισχύονταν κατά 2,0 μονάδες βάσης στις 491,3 μονάδες βάσης. Και στις 4 Αυγούστου, τα 10ετή spreads αυξήθηκαν άνω του ψυχολογικού ορίου των 500 μονάδων βάσης – στις 505,9 μονάδες βάσης. Την ίδια ώρα, η απόδοση του 10ετούς ομολόγου αυξανόταν οριακά κατά 0,4 μ.β. στο 5,485% και η απόδοση του 2ετούς ομολόγου ενισχυόταν κατά 3,1 μ.β. στο 3,315%.
Στις 8 Αυγούστου τα 10ετή spreads κινούνταν πέριξ του τεχνικού ορίου των 500 μ.β.,  διολισθαίνοντας κατά 2,3 μ.β. στις 500,3 μ.β. Αλλά στις 10 Αυγούστου η απόδοση του 10ετούς ομολόγου αυξανόταν κατά 2,1 μονάδες βάσης στο 5,498%, ενώ η απόδοση του 2ετούς ομολόγου μειωνόταν κατά 0,2 μονάδα βάσης στο 3,293%. Και τα 10ετή spreads παρουσίαζαν επιδείνωση, καθώς ενισχύονταν κατά 2,1 μονάδες βάσης στις 508,0 μονάδες βάσης.
Την επομένη, 11 Αυγούστου οι αποδόσεις των ελληνικών κρατικών ομολόγων παρουσίαζαν επιδείνωση, κινούμενες σε αντίθετη τροχιά σε σχέση με την ευρωπαϊκή περιφέρεια. Η απόδοση του 10ετούς ομολόγου αυξήθηκε κατά 5,1 μονάδες βάσης στο 5,566% και η απόδοση του 2ετούς ομολόγου κατά 5,6 μονάδες βάσης στο 3,355%. Την ίδια ώρα, διεύρυνση κατέγραφαν και τα 10ετή spreads, τα οποία ενισχύονταν άνω των 500 μονάδων βάσης, καθώς σημείωναν άνοδο κατά 5,1 μονάδες βάσης στις 518,3 μονάδες βάσης.
Στις 21 Αυγούστου, μετά την αναβάθμιση από τον οίκο Fitch, η απόδοση του 10ετούς ομολόγου βρισκόταν στο 5,614% και η απόδοση του 2ετούς ομολόγου στο 3,285%.
Τα 10ετή spreads βρίσκονταν στις 520,9 μονάδες βάσης, δηλαδή πολύ πάνω από το όριο των 500 μονάδων βάσης.
Στις 25 Αυγούστου είχαμε νέα επιδείνωση με την απόδοση του 10ετούς ομολόγου να ενισχύεται κατά 1,7 μονάδα βάσης στο 5,565% και την απόδοση του 2ετούς ομολόγου να αυξάνεται κατά 1,6 μονάδα βάσης στο 3,184%. Τα 10ετή spreads, βρίσκονταν στις 516,2 μονάδες βάσης.
Στις 5 Σεπτεμβρίου, η απόδοση του 10ετούς ομολόγου βρισκόταν στο 5,538% και τα 10ετή spreads στις 521,2 μονάδες βάσης.
Στις 7 Οκτωβρίου, επομένη της ομιλίας του κ. Τσίπρα, η απόδοση του 10ετούς ομολόγου βρισκόταν στο 5,61% και τα σπρεντ στις 515 μονάδες βάσης.
Άρα, ο πρωθυπουργός απλά έλεγε για άλλη μια φορά ψέματα.
Σημειώστε ότι στις 4 Απριλίου 2014, τα σπρεντ είχαν διαμορφωθεί στις 454 μονάδες βάσης. Ήδη δε από τις 6 Μαρτίου 2014, είχαν βρεθεί στις 500 μονάδες βάσης για πρώτη φορά από το τέλος του 2009.
Σημειώστε επίσης ότι την Παρασκευή πριν από τις εκλογές του Ιουνίου 2012 η απόδοση του 10ετούς ομολόγου ήταν στο 25,7%. Δύο χρόνια αργότερα  (16/6/2014) είχε μειωθεί σε 4,4%! Και τον Σεπτέμβριο του 2014, ήταν μόλις 4,7%.
Ως προς τους δείκτες οικονομικής εμπιστοσύνης και την καταναλωτική ζήτηση:
Μόλις στις 12 Σεπτεμβρίου η παγκόσμια έρευνα της Nielsen για την καταναλωτική εμπιστοσύνη, έδειχνε πως και το δεύτερο τρίμηνο ο συγκεκριμένος δείκτης παρέμεινε σε χαμηλά επίπεδα στην Ελλάδα, με υποχώρηση κατά μία μονάδα (52 έναντι 53 σε σχέση με το τελευταίο τρίμηνο του 2016.
Επιπλέον, σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, τον περασμένο Μάρτιο, για τρίτο κατά σειρά µήνα υποχώρησε ο δείκτης καταναλωτικής εµπιστοσύνης µε αποτέλεσµα να διαµορφωθεί στις -74,4 (από -73,3) µονάδες, σε επίπεδο χαµηλότερο έναντι της αντίστοιχης περυσινής του επίδοσης (-71,9 µον.). Όπως αναφέρθηκε, αυτό ήταν το χαμηλότερο από τον Σεπτέμβριο του 2013.
Είπε ο κ. Τσίπρας:
«Στη μεταποίηση καταγράφηκε ρεκόρ εννέα ετών. Σύμφωνα με τη Markit, ο κύριος δείκτης PMI καταγράφει τον εντονότερο ρυθμό ανάπτυξης από τον Ιούνιο του 2008 και έφτασε τον Σεπτέμβριο που μας πέρασε  τις 52,8 μονάδες».
Η αλήθεια είναι ότι:
Στις 2 Οκτωβρίου είχε ανακοινωθεί τέταρτη συνεχής βελτίωση των συνθηκών του ελληνικού μεταποιητικού τομέα και η εντονότερη από τον Ιούνιο του 2008. Δεν πρόκειται για την μεταποίηση, αλλά για τον ρυθμό ανάπτυξής της. Και η προηγούμενη φορά που είχαμε τέτοια άνοδο ήταν τον Μάιο του 2014. Αλλά τον Μάιο του 2016 μας είχαν ήδη πάει κάτω από το όριο των 50 μονάδων, στις 49,6. Και τον Απρίλιο του 2016, η μεταποίηση βρέθηκε στις 48,2 μονάδες, γεγονός που κατέδειξε την ένατη συνεχόμενη επιδείνωση των συνθηκών του ελληνικού μεταποιητικού τομέα. Και τον Ιανουάριο του 2017 είχε ανακοινωθεί χαμηλό 16 μηνών για την μεταποίηση (που δημιουργεί θέσεις εργασίας) και υψηλό 70 μηνών στο κόστος.
Άρα, η αλήθεια είναι πως απλώς κατάφεραν μετά από τρία χρόνια και άλλα δυο μνημόνια να μας πάνε στον Μάιο του 2014.
Είπε ο κ. Τσίπρας:
«Οι άμεσες ξένες επενδύσεις το 2016 άγγιξαν υψηλό επταετίας».
Η αλήθεια είναι ότι:
Το 2016 οι άμεσες ξένες επενδύσεις έφτασαν τα 3,4 δις ευρώ – όσο και το 2013 και το 2014. Αλλά προηγουμένως είχαν καταρρεύσει στο 1,9 δις ευρώ το 2015. Επιπλέον, σύμφωνα με την Παγκόσμια Έκθεση Επενδύσεων, η αύξηση των άμεσων ξένων επενδύσεων οφείλεται στις αποκρατικοποιήσεις (Κασσιόπη στην Κέρκυρα, η πώληση του 51% του ΟΛΠ στην κινεζική Cosco, η πώληση του Αστήρ Παλλάς από την Εθνική Τράπεζα και το ΤΑΙΠΕΔ στην Apollo Investments). Αντίθετα, οι επενδυτικές τους δαπάνες στη Βιομηχανία το 2016 μειώθηκαν κατά 3,5%.
Επίσης, σύμφωνα με τη Eurostat, η Ελλάδα κατέλαβε την τελευταία θέση μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. όσον αφορά το επίπεδο των επενδύσεων ως προς το ΑΕΠ το 2016.
Το δε καταστροφικό 2015, οι ιδιωτικές επενδύσεις σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ μειώθηκαν κατά 13,1%.
Επιπλέον, το β΄ τρίμηνο του 2017 σημειώθηκε διψήφια βουτιά των επενδύσεων σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο της χρονιάς αλλά και σε σύγκριση με το 2016. Είχαμε πτώση 25,6% σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο (4,8 δις έναντι 6,4 δις) και πτώση 17,1% σε σχέση με το δεύτερο τρίμηνο του 2016 όταν ο ακαθάριστος σχηματισμός κεφαλαίου είχε διαμορφωθεί στα 5,797 δις ευρώ.
Μετά από όλα αυτά, το ερώτημα του κ. Τσίπρα προς τους βιομηχάνους της Β. Ελλάδας «γιατί σας μιλώ όμως με αριθμούς; Γιατί τα αναφέρω όλα αυτά;», έχει απάντηση: Την προπαγάνδα των αριθμών!

06 October 2017

Το όραμα της Ιωνίας


Το όραμα της Ιωνίας - Η Ελλάδα στη Μικρά Ασία 1919-1922
Μάικλ Λιουέλλυν Σμιθμετάφραση: Λίνα Κάσδαγλη
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 2002, 679 σελ.

Τον Ιανουάριο του 1915, λίγο μετά την έναρξη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, η Βρετανία προσέφερε στην Ελλάδα σημαντικά εδαφικά αντισταθμίσματα στη Μικρά Ασία προκειμένου να μπει η Ελλάδα στον πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ. Η πρόταση αυτή υπήρξε αφετηρία μιας διαδοχής γεγονότων που κατέληξε στην τραγωδία του 1922, με την καταστροφή της ελληνικής Σμύρνης και τον ξεριζωμό του ελληνισμού της Μικράς Ασίας. Το βιβλίο αυτό περιγράφει την κατοχή της Σμύρνης και τον μικρασιατικό πόλεμο σε σχέση με την ελληνική Μεγάλη Ιδέα και τις διαμάχες των Μεγάλων Δυνάμεων στη Μέση Ανατολή. Ιχνηλατεί τις απαρχές του "οράματος της Ιωνίας" του Ελευθερίου Βενιζέλου αλλά και της ιδέας που μοιράστηκε με τον Ντέιβιντ Λόυντ Τζωρτζ για μια αγγλοελληνική συνεννόηση στην ανατολική Μεσόγειο. Η συναρπαστική αφήγηση ζωντανεύει τα γεγονότα που διαμόρφωσαν την πολιτική και την κοινωνία της νεότερης Ελλάδας.

Αναζητώντας έξοδο από τον λαβύρινθο

του Michael Llewellyn Smith, Καθημερινή, 15/11/2009

Το καλοκαίρι του 1922 ο ελληνικός στρατός στη Μικρά Ασία είχε στρατοπεδεύσει σε αμυντική θέση στις γραμμές που κατείχε τον τελευταίο χρόνο. Απέναντί του είχε έναν δεινό πλέον τουρκικό στρατό, τον οποίον είχε δημιουργήσει ο Κεμάλ Πασάς.

Η «Καθημερινή» δημοσίευσε το διάσημο κύριο άρθρο «Οίκαδε» στις 14/26 Αυγούστου 1922. Σε αντίθεση με πολλά κύρια άρθρα που είχε γράψει ο Γεώργιος Α. Βλάχος, ο ιδρυτής της εφημερίδας, αυτό ήταν ανυπόγραφο. Αλλά είχε ορθά υποτεθεί ότι ήταν δικό του. Υποστήριζε ότι δεν πήγαινε άλλο. Ο ελληνικός λαός και οι ένοπλες δυνάμεις είχαν κάνει ό,τι μπορούσαν. Οι συμμαχικές διασκέψεις, που είχαν λάβει χώρα από τότε που ο Βενιζέλος έπεσε από την εξουσία, δεν είχαν αποφέρει αποτελέσματα. «Αύριον έρχεται το φθινόπωρον και μεθαύριον ο χειμών. Και η Ελλάς, διά λόγους σπουδαίους, διά λόγους αποβλέποντας εις την ιδίαν αυτής γαλήνην, έχει την υποχρέωσιν να διαχειμάση οίκαδε». Τρεις μέρες αργότερα ο Βλάχος επανέλαβε τη συμβουλή του σε ένα κύριο άρθρο με τίτλο «Οι Πομερανοί».

Τα άρθρα της «Καθημερινής» έφτασαν πολύ αργά για να είναι χρήσιμα. Οταν τα δημοσίευσε ο Βλάχος, η κατάσταση του ελληνικού στρατού ήταν ήδη απελπιστική. Τα χρήματα και τα εφόδια δεν επαρκούσαν. Οι σύμμαχοι είχαν μπλοκάρει τις πιστώσεις μετά την επιστροφή του βασιλιά Κωνσταντίνου. Το ηθικό χειροτέρευε. Ο στρατός έμοιαζε με μήλο φαγωμένο στο εσωτερικό του από έντομα, επιφανειακά ακέραιο αλλά έτοιμο να αποσυντεθεί.

Ο Κεμάλ εξαπέλυσε την επίθεσή του στις 26 Αυγούστου. Ο Βλάχος αργότερα, όταν αντιμετώπισε κριτική, υποστήριξε ότι τα κύρια άρθρα του συνέπεσαν με την τουρκική επίθεση, άρα δεν θα μπορούσαν να είχαν επηρεάσει την έκβαση. Μερικές μέρες αργότερα το ελληνικό μέτωπο έσπασε. Ο στρατός υποχώρησε στη Σμύρνη, σπέρνοντας πίσω του την καταστροφή. Υπό την επίβλεψη του ύπατου αρμοστή Στεργιάδη, το ελληνικό κράτος στη Μικρά Ασία διαλύθηκε. Τους υπαλλήλους του ελληνικού κράτους και τον στρατό, που εκκένωσαν τη χώρα, ακολούθησαν πολλές χιλιάδες χριστιανοί, ως πρόσφυγες.

Η κυβέρνηση είχε αντιμετωπίσει το εξής δίλημμα: αν απέσυρε τον στρατό, ο χριστιανικός πληθυσμός θα έμενε εκτεθειμένος σε σκληρά αντίποινα και κατά πάσα πιθανότητα θα τρεπόταν σε φυγή· αλλά αν ο στρατός παρέμενε, μπορεί να κατέρρεε. Πίστευαν ότι μόνο μία λύση που θα επέβαλαν οι Μεγάλες Δυνάμεις, π.χ. αυτή της αυτονομίας, θα μπορούσε να σώσει τον ελληνικό πληθυσμό. Αλλά οι Δυνάμεις αδυνατούσαν να δώσουν μια τέτοια λύση. Συμβουλές για να αναδιοργανωθεί η διοίκηση της Μικράς Ασίας, να παραδοθεί στους ντόπιους, και αυτοί να εκπαιδευτούν ώστε να την υπερασπίζουν, θα μπορούσαν να είχαν κάποιο νόημα μήνες νωρίτερα, αλλά όχι τώρα. Ο Βλάχος αποκάλεσε την κυβέρνηση κληρονόμους του εθνικού προβλήματος, και όχι δημιουργούς του.

Ο βασικός παράγοντας που ενεθάρρυνε τον Βενιζέλο να αναλάβει εντολή κατοχής της Δυτικής Μικράς Ασίας δεν ίσχυε πλέον. Αυτός ο παράγοντας ήταν η υποστήριξη των Μεγάλων Δυνάμεων. Οταν ο Βενιζέλος έπεσε από την εξουσία, ήταν ήδη ξεκάθαρο ότι οι Γάλλοι ήθελαν πολύ να αποκαταστήσουν καλές σχέσεις με την Τουρκία. Οι Ιταλοί ανέκαθεν ήταν εχθρικοί, και οι Αμερικανοί είχαν ουσιαστικά βγει από το παιχνίδι.

Το μεγαλύτερο εμπόδιο στην επιτυχία των Ελλήνων ήταν ο Κεμάλ, ο οποίος ήταν ένας ευφυής ρεαλιστής. Αποδέχθηκε την απώλεια των αυτοκρατορικών επαρχιών έξω από την Ανατολία. Αλλά επέμενε στην αποχώρηση των Ελλήνων από τη Σμύρνη και την ενδοχώρα της. Απαιτούσε επίσης την Ανατολική Θράκη. Ούτε ο Βενιζέλος ούτε οι διάδοχοί του βρήκαν απάντηση σε αυτόν τον νέο τουρκικό εθνικισμό.

Η πιο ξεκάθαρη εικόνα της σύγχυσης των αντι-βενιζελικών κυβερνήσεων δόθηκε από τον Ιωάννη Μεταξά. Τον Απρίλιο του 1921, μετά την αποτυχία δύο περιορισμένων ελληνικών επιθέσεων, η κυβέρνηση προσκάλεσε τον Μεταξά να επιστρέψει ως αρχηγός του Επιτελείου ή ως αρχηγός των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων. Ο Μεταξάς αρνήθηκε. Πίστευε ότι η φιλοδοξία του Βενιζέλου να προσαρτήσει τη Μικρά Ασία ήταν μία πλάνη. Είπε στους υπουργούς ότι ζητούσαν την κατάκτηση της Μικράς Ασίας χωρίς να την προετοιμάσουν δια της εξελληνίσεως της χώρας. «Κατά το φαινόμενον μόνον πρόκειται περί της Συνθήκης των Σεβρών [η συνθήκη ειρήνης με την Τουρκία, της 10ης Αυγούστου 1920, η οποία δεν επικυρώθηκε ποτέ]. Πράγματι πρόκειται περί διαλύσεως της Τουρκίας και εγκαθιδρύσεως του κράτους μας επί των χωρών της».

Ο Γούναρης απάντησε ότι δεν ήταν αυτή η δική του πολιτική: «Ο Βενιζέλος μας έφερε εκεί. Τον πόλεμον τον εύρομεν». Αν η Ελλάδα απεσύρετο τώρα, η Βρετανία θα έπαυε να τη θεωρεί σοβαρό έθνος. Επίσης θα σήμαινε, είπε ο Πρωτοπαπαδάκης, ότι η Θράκη θα χανόταν, και ότι τον βασιλιά θα τον συνέπαιρνε η οργή του κόσμου. Ολα αυτά επαληθεύτηκαν την επαύριο της Καταστροφής. Ο ελληνισμός στη Μικρά Ασία έσβησε ως ζωντανή παρουσία δια της φυγής των προσφύγων και της υποχρεωτικής ανταλλαγής πληθυσμών που συμφωνήθηκε το 1923. Ο βασιλιάς πήγε εξορία, και οι υπουργοί έχασαν τη ζωή τους από το εκτελεστικό απόσπασμα μετά τη Δίκη των Εξι.

Κολοσσιαία πρόκληση για ένα μικρό, αδύναμο και διχασμένο έθνος

Στην πραγματικότητα, ο Βενιζέλος, καθώς και οι βασιλικοί διάδοχοί του, ηττήθηκαν από τη δυσεπίλυτη πρόκληση, η οποία ήταν ολοφάνερη από το 1919. Ηταν αδιανόητο ότι ο Βενιζέλος θα γυρνούσε την πλάτη του στη μικρασιατική πολιτική του, αλλά ήταν ξεκάθαρο ακόμη και το 1919 ότι η κατοχή της Δυτικής Μικράς Ασίας ήταν τρομερά ριψοκίνδυνη. Αν ο Βενιζέλος είχε παραμείνει στην εξουσία, το καλύτερο που θα μπορούσε να είχε κάνει, θα ήταν να διαχειριστεί την κατάσταση καλύτερα, και ίσως να κρατήσει την Ανατολική Θράκη. Αλλά η λαϊκή ετυμηγορία στις εκλογές του Νοεμβρίου του 1920 καθιστά μία τέτοια υπόθεση ακαδημαϊκή.

Οι βενιζελικοί υποστήριζαν ότι ο Κωνσταντίνος, ο οποίος επέστρεψε μετά το δημοψήφισμα του Δεκεμβρίου του 1920, ήταν το κύριο εμπόδιο στην επίτευξη των απατηλών κερδών της Συνθήκης των Σεβρών. Χωρίς αυτόν, η υποστήριξη των συμμαχικών δυνάμεων θα απεκαθίστατο. Οπότε όφειλε να παραιτηθεί. Αλλά ακόμη και αν η απομάκρυνσή του είχε αυτή την επίδραση, το επιχείρημα ήταν πλασματικό. Ο Κωνσταντίνος ήταν στην καρδιά του αντι-βενιζελικού σκοπού, και δεν μπορούσε να εγκαταλειφθεί από τους ίδιους τους υποστηρικτές του.

Επρεπε οι αντι-βενιζελικοί να είχαν το κουράγιο να εγκαταλείψουν την επιθετική πολιτική στη Μικρά Ασία και να μικρύνουν δραστικά το μέτωπο· ή να αποσυρθούν από τη Μικρά Ασία εντελώς και να σκοπεύσουν στο να κρατήσουν την Ανατολική Θράκη; Ολες αυτές οι τακτικές συζητήθηκαν. Καμία δεν ήταν εύκολη. Ομως δεν θα μπορούσαν να είναι χειρότερες από αυτές που με ανικανότητα ακολουθήθηκαν.

Η τραγική έκβαση του μικρασιατικού εγχειρήματος απεικόνιζε τη συγκριτική αδυναμία της Ελλάδας, και τα λάθη και των δύο πολιτικών στρατοπέδων. Η βενιζελική «ανόρθωσις» και οι επιτυχίες των Βαλκανικών Πολέμων έκαναν την Ελλάδα έναν σημαντικό παράγοντα στην Εγγύς Ανατολή. Αλλά οι πιέσεις που άσκησε ο Εθνικός Διχασμός στο κοινωνικό σύνολο και στις ένοπλες δυνάμεις ήταν τέτοιες που η Ελλάδα δεν μπόρεσε να ανταποκριθεί στην κολοσσιαία πρόκληση της κατοχής, του ελέγχου και, στο τέλος, της προσάρτησης της Δυτικής Μικράς Ασίας, στην οποία το μουσουλμανικό στοιχείο υπερείχε αριθμητικώς των Ελλήνων χριστιανών.


* Ο Sir Michael Llewellyn Smith είναι ο συγγραφέας του βιβλίου «Το όραμα της Ιωνίας: Η Ελλάδα στη Μικρά Ασία 1919-1922» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης. Διετέλεσε πρέσβης της Βρετανίας στην Ελλάδα από το 1996 έως το 1999 και είναι ο νέος κάτοχος της Εδρας «Ελευθέριος Βενιζέλος» του Αμερικανικού Κολλεγίου Ελλάδος.


Από το όραμα στη συντριβή

Μια διαδρομή στη διεθνή βιβλιοπαραγωγή για τη μικρασιατική εκστρατεία, την καταστροφή και την ανταλλαγή των πληθυσμών
του Νίκου Μαραντζίδη, ΒΗΜΑ, 12/9/2010

Η μικρασιατική εκστρατεία και οι άμεσες και έμμεσες συνέπειές της έγιναν η αιτία για μια πλούσια βιβλιογραφική παραγωγή. Μερικά από τα έργα αυτά μπορούν να θεωρηθούν πλέον κλασικά. Λόγω της μεγάλης διεθνούς σημασίας της η Μικρασιατική Καταστροφή αποτέλεσε αντικείμενο μελέτης αρκετών ξένων επιστημόνων. Η διεθνής βιβλιογραφική παραγωγή καλύπτει μεγάλο εύρος θεμάτων. Μπορούμε να την ταξινομήσουμε με βάση τη χρονική εστίαση, την οπτική και το είδος αφήγησης του συγγραφέα. 

Στην πρώτη ενότητα έχουμε κυρίως έργα που η αφήγησή τους ξεκινά από τα τέλη του 19ου αιώνα ή τις αρχές του 20ού και εξιστορούν τις διεθνείς και εσωτερικές πολιτικές και κοινωνικές διεργασίες οι οποίες οδήγησαν στη μικρασιατική περιπέτεια. Σε αυτήν την κατηγορία ένα από τα βιβλία που ξεχωρίζουν είναι οπωσδήποτε αυτό του πρώην Βρετανού πρεσβευτή στην Αθήνα Μichael Llewellyn Smith, Ιonian Vision: Greece in Αsia Μinor 1919-1922, (University of Μichigan Ρress, 1973) και μεταφράστηκε το 2002 από το ΜΙΕΤ. (Το όραμα της Ιωνίας. Η Ελλάδα στη Μικρασία 1919-1922.) Μέσα από μια εξαιρετικά ζωντανή αφήγηση το βιβλίο παρουσιάζει όσα διαδραματίστηκαν σε διπλωματικό, πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο, από τα μέσα της δεκαετίας του 1910 ως το τέλος του πολέμου. Με αφετηρία τη Μεγάλη Ιδέα επιχειρεί επίσης να κατανοήσει το όραμα του Βενιζέλου και την ένταξή του σε ένα σχέδιο διπλωματικών κινήσεων. 
Τα βιβλία της δεύτερης ενότητας επικεντρώνονται στο μεγαλύτερο κοινωνικό πρόβλημα που γέννησε ο πόλεμος: το προσφυγικό ζήτημα. Εδώ το θέμα αυτό αντιμετωπίζεται κυρίως ως στοίχημα της διεθνούς ανθρωπιστικής παρέμβασης και ως ζήτημα για την παραγωγή δημόσιων πολιτικών αλλά και πολιτικών συγκρούσεων. Ως σημείο αφετηρίας της μεγάλης αυτής θεματικής ενότητας μπορούμε να θεωρήσουμε το βιβλίο του πρέσβη των ΗΠΑ στην Κωνσταντινούπολη κατά τα έτη 1913-1919 και προέδρου της επιτροπής αποκατάστασης προσφύγων την περίοδο 1923-1929 Ηenry Μorgenthau, Ι was sent in Αthens (1929). 
Σε επιστημονικό επίπεδο κλασικό πλέον θεωρείται το έργο του Dimitri Ρentzopoulos, Τhe Βalkan Εxchange of Μinorities and its Ιmpact on Greece (Μouton, 1962). Αφού κάνει μια εισαγωγή στη Μεγάλη Ιδέα και στην προϊστορία στα ζητήματα της ανταλλαγής πληθυσμών εμβαθύνει στο θέμα εγκατάστασης των προσφύγων. Ο Πεντζόπουλος αναλύει την επίδραση της εγκατάστασης των προσφύγων στην Ελλάδα από εθνολογική, οικονομική, πολιτική και πολιτισμική άποψη. αποτιμώντας τη θετικά. Το βιβλίο υπήρξε σπουδαίο, όχι μόνο για τις αναλύσεις του αλλά κυρίως γιατί διαμόρφωσε την κατοπινή ερευνητική ατζέντα. Για τις συνέπειες της εγκατάστασης των προσφύγων στην πολιτική ζωή αναμφίβολα κλασικό παραμένει, επίσης, το βιβλίο του Γιώργου Μαυρογορδάτου, Ελληνικός στρατός στην Κίο της Βιθυνίας, Stillborn republic: Social coalitions and party strategies in Greece 1922-1926 (University of California Ρress, 1983). Παρ΄ όλο που το βιβλίο δεν επικεντρώνεται στους πρόσφυγες, εν τούτοις η παρουσία των προσφύγων και η πρόσδεσή τους με τον βενιζελισμό αποτελούν κρίσιμο στοιχείο στην ανάλυση του Μαυρογορδάτου για την κατανόηση τού τι συνέβη στον ελληνικό Μεσοπόλεμο. 
Η τρίτη κατηγορία ασχολείται και αυτή με τους πρόσφυγες αλλά με διαφορετική ματιά. Χαρακτηριστικό είναι το γνωστό βιβλίο της Renee Ηirschon, Ηeirs of the Greek Catastrophe, Τhe Social Life of Αsia Μinor Refugees in Ρiraeus (Οxford, 1989). Η μελέτη (μεταφράστηκε στα ελληνικά από το ΜΙΕΤ το 2004) αφορά τη ζωή των προσφύγων στην Κοκκινιά, πενήντα χρόνια μετά την εγκατάστασή τους. Στην παραπάνω οπτική πρέπει να ενταχθεί και το θαυμάσιο βιβλίο του Βruce Clark, Τwice a Stranger: how mass expulsion forged Greece and Τurkey (Granta, 2006)- μεταφράστηκε από τις εκδόσεις Ποταμός το 2007 με τον τίτλο Δύο φορές ξένος. Η προσέγγιση συνιστά αλλαγή στη στάση απέναντι στην ανταλλαγή των πληθυσμών που επέβαλε η Συνθήκη της Λωζάννης. Ως τώρα η ανταλλαγή συνηθιζόταν να αποτιμάται θετικά ενώ αντίθετα ο Clark έχει επικριτική ματιά, όπως φαίνεται και από τον τίτλο του βιβλίου του. 
Θέμα ταμπού στην Τουρκία 
Τα τελευταία χρόνια το ενδιαφέρον για τους πρόσφυγες μετατοπίστηκε στην Τουρκία, όπου εκεί ήταν για πολλά χρόνια ένα θέμα ταμπού. Με πρωτοβουλία του συλλόγου ανταλλαγέντων το 2003 διοργανώθηκε μια επιστημονική συνάντηση στην Κων/πολη με παρουσία Τούρκων, Ελλήνων και άλλων επιστημόνων με αντικείμενο τις συνέπειές της Συνθήκης της Λωζάννης και την ανταλλαγή των πληθυσμών. Στη συνέχεια εκδόθηκε με επιμέλεια της Μufide Ρekin (Υeniden Κurulan Υasamlar, 1923 Τurk-Υunan Ζorunlu Νufus Μubadelesi, 2005) ένας συλλογικός τόμος που μεταφράστηκε και στα ελληνικά (Κώστας Τσιτσελίκης (επ.), Η ελληνοτουρκική ανταλλαγή πληθυσμών, Κριτική,2006). Ο τόμος αναδεικνύει όλες τις πτυχές που περιστρέφονται γύρω από τη ζωή των προσφύγων στις προηγούμενες ή στις νέες πατρίδες τους. Η εκστρατεία στη Μικρά Ασία και οι συνέπειές της στη ζωή των ανθρώπων και των κοινωνιών φαίνεται πως μπορούν να αποτελέσουν, σήμερα, αφορμή διαλόγου και κατανόησης μεταξύ των δύο πλευρών του Αιγαίου. Είναι και αυτός ένας άλλος τρόπος για να επουλωθεί το τραύμα.