30 June 2014

Από ρυάκι, Το Ποτάμι

της Λώρης Κέζα, ΒΗΜΑ, 30/6/2014


Οι κακεντρεχείς παρακαλούνται να καταπιούν τη γλώσσα τους. «Αυτό δεν είναι κόμμα, είναι εκπομπή», «Αυτός δεν είναι αρχηγός, είναι αυτοκράτορας», «Αυτό δεν θα έχει μέλλον, το έχουν βάλει οι εργολάβοι για να κόψει από τον Σύριζα». Να λοιπόν που και κόμμα έγινε και νομιμοποιήθηκε ο επικεφαλής και συντάχθηκε καταστατικό και μαζεύτηκαν επώνυμες συνδρομές και κατέληξαν σε προτάσεις. Το Ποτάμι στο πρώτο του συνέδριο επέλεξε πρόσωπα και θέσεις.

Οι 466 σύνεδροι ψήφισαν τα μέλη της Πανελλήνιας Επιτροπής. Μαζί με τους δυο ευρωβουλευτές που συμμετέχουν αυτοδίκαια και την εφαρμογή ποσόστωσης των δυο φύλων, μαζεύονται 86 άτομα, από όλη τη χώρα. Η Πανελλήνια Επιτροπή εξέλεξε την Συντονιστική Επιτροπή, η οποία αποτελείται από τους: Νικόλα Γιατρομανωλάκη, Παύλο Ελευθεριάδη, Λεωνίδα Καστανά, Αννα Λυδάκη, Γιώργο Μαυρωτά, Θανάση Σκόκο, Χριστίνα Ταχιάου. Ο Σταύρος Θεοδωράκης αναδείχτηκε ως  «ο επικεφαλής». Στο καταστατικό δεν υπάρχει λέξη «πρόεδρος» ούτε η λέξη «μέλος». Το Ποτάμι έχει εθελοντές. Οι προσδιορισμοί αυτοί αποτέλεσαν τις τελευταίες πινελιές στις εργασίες του συνεδρίου.

Πέρα από τα πρακτικά, δηλαδή την οργάνωση του κόμματος σε κόμμα, είχε ενδιαφέρον η διερεύνηση στις προθέσεις των συνέδρων. Πού πάει το κόμμα; Ένα πρώτο στίγμα έχει δοθεί από την επιλογή της ομάδας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Το Ποτάμι εντάχθηκε στους Σοσιαλιστές και Δημοκράτες (S+D) και όχι στους φιλελεύθερους. Αυτό από μόνο του λέει πολλά. Στο Λαύριο οι σύνεδροι κλήθηκαν να ψηφίζουν θέσεις σε πρακτικά ζητήματα. Παραδείγματα: Να μοιράζονται δωρεάν τα συγγράμματα στα πανεπιστήμια; Να αποκτήσουν δικαίωμα υιοθεσίας ζευγάρια του ιδίου φύλου; Να υπάρξει μοναδικός συντελεστής φορολόγησης για όλα τα εισοδήματα;

Οι κακεντρεχείς θα πουν ότι όλα τούτα είναι παιδαριώδη. Ψηφοφορία με τελίτσες και αηδίες. Πλην όμως τώρα υπάρχει εικόνα. Με την πρωτότυπη διαδικασία του Dotmocracy οι σύνεδροι έβαλαν 11.341 τελίτσες σε πίνακες που αφορούσαν 49 πρακτικά θέματα. Προκύπτει λοιπόν το πρώτο υλικό συζήτησης. Ο Σταύρος Θεοδωράκης μίλησε για τον τρόπο με τον οποίο θα λειτουργήσει το Ποτάμι: θα επισημαίνει το πρόβλημα, κατά τόπους, και θα προτείνει πρακτική λύση. Δεν θα αναλωθεί σε θεωρητικές συζητήσεις για το μέλλον της κεντροαριστεράς, ούτε θα κρυφτεί πίσω από γενικότητες του τύπου «θέλω μια καλύτερη Ελλάδα και δικαιότερο δίκαιο με δικαιοσύνη».

Κάτι ακόμη είχε ενδιαφέρον στο ιδρυτικό συνέδριο. Οι σύνεδροι χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες και εργάστηκαν σε παράλληλες συναντήσεις με θεματικούς άξονες την εργασία, την παιδεία και την δικαιοσύνη. Δεν ήταν δηλαδή ένα πανηγυράκι με αφηρημένα μπλα μπλα μπλα. Αν καταγράφεται κάποια διαφορά σε σχέση με συνέδρια άλλων κομμάτων είναι πως κανείς δεν προσήλθε στο διάλογο με γαλόνια. Δεν υπάρχουν ιερές αγελάδες, ούτε κανείς μοστράρει το επαναστατικό παρελθόν του για να εξασφαλίσει τον βιοπορισμό του. Κάποιοι από τους εθελοντές έχουν περάσει από άλλους πολιτικούς χώρους αλλά αυτό δεν βαραίνει ούτε υπέρ ούτε κατά.

Αν υπάρχει ένα παράδοξο με "Το Ποτάμι" είναι ότι πρώτα κατέγραψε ποσοστό, εκλέγοντας ευρωβουλευτές και κατόπιν έγινε κόμμα. Οι κακεντρεχείς είπαν ότι πρόκειται για ποτάμι αβαθές. Ετσι είναι τα ποτάμια που διαρρέουν την Ελλάδα, αβαθή και ορμητικά. Ας το κρατήσουμε αυτό ως υποσημείωση.  


28 June 2014

Vamos Koloellines!

της Έλενας Ακρίτα, ΝΕΑ, 21/6/2014


Η κολομβιανή σταρ Σοφία Βεργκάρα είναι για τις ΗΠΑ ό,τι υπήρξε η νεαρή τότε Μάρθα Καραγιάννη για τους Ελληνες: μια εξαιρετικά ταλαντούχα και σέξι comédienne - σουμπρέτα. Η πρωταγωνίστρια της ανατρεπτικής τηλεοπτικής κωμωδίας «Modern Family». 
Τη βραδιά στο Μουντιάλ, όπου η Ελλάδα θα έπαιζε με την πατρίδα της, η πολυβραβευμένη ηθοποιός έκανε το ειδεχθές έγκλημα να γράψει στον λογαριασμό της στο facebook το ελεεινό, τρισάθλιο κι άκρως προσβλητικό για τη φυλή μας «Vamos Colombia!». Ακουσον, άκουσον δηλαδή: μια Κολομβιανή τόλμησε να εμψυχώσει τους συμπατριώτες της. Η αχρεία. Η γελοία. Η ξεφτιλισμένη. Το σίχαμα. Το όνειδος του ανθρώπινου γένους. 
Προσέξτε το αυτό: Εγραψε «Vamos Colombia!». Μόνο. Σκέτο. Ξεροσφύρι. Δεν μας έβρισε. Δεν μας μείωσε. Δεν μας προσέβαλε. Δεν μας απαξίωσε. Δεν έγραψε τίποτα αρνητικό για μας και την πατρίδα μας. Εγραψε μόνο δυο λεξούλες για τη δική της πατρίδα: «Vamos Colombia!». Που πείτε την τρελή, παράλογη και βιτσιόζα – προτιμούσε η ομάδα της να κερδίσει το ματς. Οπως ο Βέλγος στηρίζει τη βελγική ομάδα, ο Ιταλός την ιταλική κι η Μέρκελ τη γερμανική. Απλά πραγματάκια. 
Κάτω από το status της ξύπνησε ο... ηρωικός ελληνισμός και ξεδίπλωσε ως θέα πιάτα τα μαγευτικά Σόδομα και Γόμορρα: Ορισμένοι Ελληνες (απευθείας απόγονοι του Περικλή και της Ασπασίας και μπατζανάκηδες του Θουκυδίδη) άρχισαν να τη βρίζουν σε ένα μαγευτικό τρίπτυχο ελληνικών - αγγλικών και Greeklish. 
Είναι πρακτικά, δεοντολογικά – και αισθητικά – αδύνατον να μεταφέρω εδώ τον βόρβορο των σχολίων. Συγκεκριμένες ανατομικές λεπτομέρειες της χυμώδους ηθοποιού – στην πιο χυδαία εκδοχή του πλούσιου λεξιλογίου τους – άναψαν τα πληκτρολόγια. Συνοδεύτηκαν με ενθουσιώδεις προτροπές για πιθανές ενασχολήσεις της κυρίας Βεργκάρα στον ελεύθερο χρόνο της: Προτροπές όπου το «fuck off mori patsavoura» ήταν το πιο ήπιο – εξού και το μεταφέρω. 
Αλλοι «σχολιαστές» πρότειναν δημιουργικές δραστηριότητες με όοοολη την ενδεκάδα των κολομβιανών ποδοσφαιριστών. Και στο καπάκι επανάληψη της ίδιας λιποδιαλυτικής άσκησης με την ελληνική ενδεκάδα: Οπου, όσο να πεις, η τάση ρεβανσισμού των ελλήνων επιβητόρων θα έδινε μια άλλη διάσταση στη φαντασμαγορική συνουσία. Ενδελεχώς, επίσης, εξετάστηκαν οι ψυχοπαθολογικές περιπτώσεις της μάνας της, της θείας της και της Παναγίας της. 
Το εξαιρετικά εμπνευσμένο ποστ – που θα ζήλευε και ο Μανόλης Αναγνωστάκης – «άντε γ@μήσ*υ μωρή πεταμένη» έχει από κάτω 1.500 like – που ΔΕΝ θα είχε ο Μανόλης Αναγνωστάκης, έτσι για να σκάσει ο μακαρίτης από τη ζήλεια του! «Go f*ck yourshelf... Not come in our country (GREECE) for holidays». Αυτή η απαγόρευση λογικά θα την κουρέλιασε ψυχικά τη σταρ. «Μono thimisou pou tha ertheis diakopes se liges meres e?» λέει απειλητικά ένας άλλος και την μπερδεύει την κοπέλα: Τελικά να έρθει ή να μην έρθει, αποφασίστε κάποτε. 
Ενας παρακάτω βαριέται να αναλύσει το πρόγραμμα διακοπών της κυρίας Βεργκάρα. Περιορίζεται σε ένα απλό, λιτό κι απέριττο «Skase mori!». Eνώ ένας άλλος  – ο μόνος ωραίος, α, το σωστό να λέγεται – της γράφει σε άψογα ελληνικά τον πόνο του: «Ας μην είχα Γκέκα, Κατσουράνη, Χολέβα, Μανωλά, θα σου έλεγα εγώ vamos μετά...». 
Ολα τα στερεότυπα, όλος ο μισογυνισμός, όλα τα συμπλέγματα, όλα τα κλισέ καλά κρατούν στον 21ο αιώνα: Μια πανέμορφη γυναίκα είναι «εύκολη», τσούλα, σκεύος ηδονής, ηλίθια και λογικά θα γίνει ρόμπα ξεκούμπωτη από τους απογόνους των αρχαίων ημών που έφεραν στην «ΑΝΘΡΟΠΟΤΙΤΑ ΤΑ ΦΟΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΙΖΜΟΥ ΜΟΡΗ ΚΑΡΓΙΟΛΑ!». 
Τι να πω; Na ton xairomaste ton periousio lao mas! 

«Κωλοέλληνες
μασκαρλίκια δες
στο Αλφα της Αξίας
της Αρχής της Μίας
λουτροκαμπινές.
Τιμωρός καιρός
πέντε αιώνες δύσης
εθνικής θα ζήσεις
από ‘δώ και μπρος
με αγγλικές αλφαβήτες
μαλλιαροί μου Ελλαδίτες
θλιβερές μου πορδές»
Διονύσης Σαββόπουλος

26 June 2014

Ο καρκίνος «αρχαίος όσο η πολυκύτταρη ζωή»

www.in.gr, 26/6/2014

«Ο καρκίνος είναι εξίσου παλιός με τους πολυκύτταρους οργανισμούς και πιθανότατα δεν θα εξαλειφθεί ποτέ» λένε οι συντάκτες της μελέτης. Το δυσοίωνο συμπέρασμα προκύπτει από την ανακάλυψη καρκινικών όγκων σε έναν οργανισμό που πιστεύεται ότι παραμένει ίδιος εδώ και εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια.

Διεθνής ερευνητική ομάδα αναφέρει στην επιθεώρηση Nature Communications ότι εντόπισε για πρώτη φορά όγκους σε μικροσκοπικά υδρόβια πλάσματα του γένους Hydra, τα οποία ανήκουν στην ίδια ομάδα με τα κοράλλια και τις μέδουσες.

Οι ύδρες, συνήθεις κάτοικοι των γλυκών νερών στις τροπικές και υποτροπικές περιοχές όλου του κόσμου, είναι σχετικά απλοί πολυκύτταροι οργανισμοί με κυλινδρικό σώμα μήκους μερικών χιλιοστών και μακρόστενα πλοκάμια γύρω από το στόμα.


Εδώ και δεκαετίες οι ύδρες είναι αντικείμενο μελέτης λόγω της θαυμαστής ικανότητάς τους να αναγεννούν οποιοδήποτε μέρος του σώματος. Υπάρχουν μάλιστα ενδείξεις ότι τα ταπεινά αυτά πλάσματα δεν γερνούν ποτέ.

«Στη διάρκεια της αναζήτησης για την προέλευση των γονιδίων που προκαλούν καρκίνο, κάναμε μια αναπάντεχη ανακάλυψη σε αυτή την αρχαία ομάδα ζώων» αναφέρει ο Τόμας Μπος του Πανεπιστημίου του Κιέλου στη Γερμανία, επικεφαλής της τελευταίας μελέτης.

«Τα δεδομένα μας είχαν ήδη προβλέψει ότι οι πρώτοι πολυκύτταροι οργανισμοί είχαν ήδη τα περισσότερα από τα γονίδια που μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο στον άνθρωπο. Αυτό που έλειπε ως τώρα ήταν οι ενδείξεις ότι αυτά τα ζώα όντως εμφανίζουν όγκους» επισημαίνει.

Πράγματι, η ομάδα του ανακάλυψε ότι η ύδρα εμφανίζει όγκους, οι οποίοι προέρχονται από τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό βλαστικών κυττάρων του αναπαραγωγικού συστήματος. Η συσσώρευση αυτών των κυττάρων μάλλον οφείλεται σε αστοχία του μηχανισμού προγραμματισμένου κυτταρικού θανάτου, γνωστού και ως απόπτωση, ο οποίος κανονικά προστατεύει τον οργανισμό από τον καρκίνο.

Το περίεργο μάλιστα είναι ότι οι όγκοι εντοπίστηκαν μόνο σε θηλυκές ύδρες και θυμίζουν καρκίνους των ωοθηκών στον άνθρωπο.

«Η λεπτομερής μοριακή ανάλυση των όγκων αποκάλυψε ένα γονίδιο που γίνεται εξαιρετικά δραστήριο στους ιστούς των όγκων και αποτρέπει τον προγραμματισμένο κυτταρικό θάνατο» λέει ο Αλεξάντερ Κλίμοβιτς, συνεργάτης του Δρ Μπος στο Κίελο.

Όπως επισημαίνει, οι βλάβες του μηχανισμού απόπτωσης ευθύνονται για την εμφάνιση καρκίνων και στον άνθρωπο, και οι ομοιότητες με αυτό που παρατηρήθηκε στην ύδρα είναι «εντυπωσιακές».

Στην τελευταία φάση των πειραμάτων, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα καρκινικά κύτταρα της ύδρας είναι επιθετικά, καθώς αναπτύσσονται σε νέους όγκους όταν μεταμοσχευθούν σε μια άλλη, υγιή ύδρα.

Και αυτό οδηγεί στο συμπέρασμα ότι «ο επιθετικός χαρακτήρας των καρκινικών κυττάρων είναι παλιό χαρακτηριστικό από εξελικτική άποψη».

Θα ήταν βέβαια δύσκολο να εξάγει κανείς συμπεράσματα από τη μελέτη για τη μάχη κατά των ανθρώπινων καρκίνων. Ο Δρ Μπος, πάντως, εκτιμά ότι μια ασθένεια τόσων εκατοντάδων εκατομμυρίων ετών θα είναι δύσκολο να εξαλειφθεί οριστικά:

«Η μελέτη μας καθιστά απίθανη την οριστική νίκη στον "Πόλεμο κατά του Καρκίνου" που κηρύχθηκε στη δεκαετία του 1970».

»Παρόλα αυτά, το να γνωρίζει κανείς την προέλευση του εχθρού του είναι ο καλύτερος τρόπος για να τον πολεμήσει, ίσως και να κερδίσει πολλές μάχες».

Newsroom ΔΟΛ

23 June 2014

Μπέρδεμα

του Σταύρου Θεοδωράκη, protagon.gr, 19/11/2013

Στην παραλιακή  ένα «μαγαζί» είναι στολισμένο με πορτραίτα ηρώων. Όταν λέω «μαγαζί» εννοώ κάτι ανάμεσα σε μπουζούκια και «μουσικό θέατρο», με σκαμπό αντί για καρέκλες. Τίμιο μαγαζί, φτηνό. Τη μια μπορεί να παίζει ο Ψαραντώνης και την άλλη η Πίτσα Παπαδοπούλου. Μπαίνεις λοιπόν και μπροστά σου ξετυλίγεται η ιστορία της Ελλάδας. Αλέκος Παναγούλης, Νίκος Καζαντζάκης. Ανάμεσά τους και άλλος ένας «ήρωας» που προς στιγμή δεν σου θυμίζει τίποτα. Πλησιάζεις και διαβάζεις: Σωκράτης Γκιόλιας, ο δημοσιογράφος που δημιούργησε το troktiko. Στον απέναντι τοίχο σε κοιτούν ο Χατζιδάκις και ο Ελύτης. Πιο πίσω Καζαντζίδης, Σεφέρης, Μακάριος, Κολοκοτρώνης και ξανά ο Σωκράτης Γκιόλιας.
Το άρθρο θα μπορούσε να τελειώνει εδώ, αλλά θέλω να συνεχίσω γιατί το μπέρδεμα δεν αφορά μόνο την «παραλιακή» αλλά αφορά και τα Εξάρχεια. Τα αλώνια και τα σαλόνια, την Αυγή και τη Δύση, την Αριστερά και τη Δεξιά.
Στα «παράθυρα» ένας υπάλληλος του Καποδιστριακού με τρεμάμενη φωνή (αλλά Παπαχρήστου, εκφωνητή) αναρωτιέται γιατί η χούντα ήθελε κλειστά τα πανεπιστήμια. (Ρητορικό το ερώτημα, μην απαντήσετε). «Και γιατί τώρα που ανεβαίνει ξανά το αγωνιστικό φρόνημα του λαού οι κυβερνώντες θέλουν ξανά κλειστά τα πανεπιστήμια». «Δηλαδή θα τα ανοίξετε;» ρωτάει περιχαρής ο δημοσιογράφος νομίζοντας ότι θα έχει πρώτος τη μεγάλη είδηση. «Όχι! Γιατί εμείς δεν θέλουμε να υπηρετήσουμε καμία χούντα». Τσιμπιέμαι, αλλά άκρη δεν βγάζω.
Πριν κάποιους μήνες μια από τις πιο διάσημες εφημερίδες του «χώρου» θέλησε να υπερασπιστεί τους τσιγγάνους. «Τσιγκάνους» τους ανέφερε, αλλά δεν ήταν το σημαντικότερο λάθος. «Η φυλή μου δεν γέννησε ποτέ κανένα πούστη»! Έτσι ξεκινούσε το κομμάτι της «κοκκινόμαυρης» εφημερίδας!  Ήταν η κραυγή ενός «τσιγκάνου» που «είχε το κουράγιο να απαντήσει στο ρατσιστικό υβρεολόγιο»... Η ωμή ομοφοβία του «τσιγκάνου», όχι μόνο δεν έγινε αντιληπτή από τους «αντικαπιταλιστές – αντιρατσιστές – αντιφασίστες – αντιεξουσιαστές» αλλά προβαλλόταν ως αντιστασιακός λόγος μαζί με άλλες στοχαστικές φράσεις του «τσιγκάνου» που τύγχανε και πρόεδρος αθλητικού συλλόγου.  «Τι μας έκανε, βρε, η Γερμανία και τσακωνόμαστε μεταξύ μας». Έλα ντε! Τι έφταιξε και «αδελφές και παλικάρια γίναμε μαλλιά-κουβάρια» (που λέει το αρχαίο ρητό αλλά και ο «τσιγκάνος» φαντάζομαι).
Τι έφταιξε και «αριστεροί» γραφιάδες ζητούν λογοκρισία και δεξιοί «τουιτάδες» εμφανίζονται ως μετενσαρκώσεις του Ρήγα Φεραίου; Γιατί η Ζωή στον στύλο είναι σεξισμός και ο Βενιζέλος με ζαρτιέρες δεν είναι; Είναι η Θεοδώρα Τζάκρη η νέα Ρόζα Λούξεμπουργκ και αν ναι η Ραχήλ Μακρή ποια είναι; Η Ουλρίκε Μάινχοφ; Όταν ένας βουλευτής ψηφίζει όλα τα μνημόνια και μετά δηλώνει ότι θα συμβάλλει με «όλες τις δυνάμεις του στην ανασύσταση της μεγάλης προοδευτικής παράταξης, η οποία τώρα εκφράζεται από τον ΣΥΡΙΖΑ», αυτό σημαίνει ότι αν μετανοήσουμε θα πάμε όλοι στον παράδεισο; Το χάρισμα των αγίων Συγχωρητηρίων το οποίο ο Θεός (!) παραχώρησε στην εκκλησία το αποκτά εφεξής και η εκάστοτε αξιωματική αντιπολίτευση; Είναι η αποστασία το ανώτερο στάδιο του σοσιαλισμού ή ο σοσιαλισμός είναι το ανώτερο στάδιο της αποστασίας; Όταν ο (απολυθείς από τον Ριζοσπάστη) Μπογιόπουλος αναφωνούσε «είναι ο καπιταλισμός, ηλίθιε» σε ποιον ηλίθιο απευθυνόταν; Και αν τα κόμματα είναι σαν τις βασιλικές αυλές όπως λέει η «Αυγή» και ο Τατσόπουλος είναι ο γελωτοποιός του ΣΥΡΙΖΑ όπως ο Άδωνις είναι ο γελωτοποιός της ΝΔ και ο Πάγκαλος του ΠΑΣΟΚ, τότε ποιοι είναι οι αυλοκόλακές της Κουμουνδούρου; 
Και, τέλος, ο Πελεγρίνης σε ποιους κάνει πλάκα όταν τη μέρα του Πολυτεχνείου, με κλειστό το Πανεπιστήμιο «του», αρθρογραφεί για την «Αισθητική απόλαυση», επαναλαμβάνοντας τα λόγια του Ντιντερό «χρειάζομαι ξεκάθαρη κι απρόσκοπτη χαρά»;

19 June 2014

Τα Βρετανικά σχολεία διδάσκουν την εξέλιξη από το Δημοτικό

Απορρίπτουν τη διδασκαλία του ευφυούς σχεδιασμού  
www.openscience.gr/  
Ο ευφυής σχεδιασμός δεν μπορεί να διδαχθεί ως μια επιστημονικά ορθή θεωρία σε κανένα δημόσιο σχολείο ή ακαδημία στη Βρετανία, σύμφωνα με διάταγμα του Βρετανικού Υπουργείου Παιδείας. Το διάταγμα, που εκδόθηκε στις 9 Ιουνίου, καθορίζει την έννοια του ευφυούς σχεδιασμού, αναφέρει ότι είναι μια μειοψηφική άποψη στο πλαίσιο της Αγγλικής και της Καθολικής Εκκλησίας και προσθέτει ότι «η απαίτηση ότι κάθε ακαδημία και δημόσιο σχολείο πρέπει να παρέχει ένα ευρύ και ισορροπημένο πρόγραμμα σπουδών αποτρέπει τη διδασκαλία του δημιουργισμού ως μια θεωρία που βασίζεται σε επιστημονικές ενδείξεις».
Το διάταγμα αυτό έρχεται σαν αποτέλεσμα μιας μακρόχρονης εκστρατείας ανθρωπιστικών οργανώσεων που αρχικά πέτυχαν την απαγόρευση στα δημόσια σχολεία που θα αρχίσουν να λειτουργούν στις επόμενες σχολικές χρονιές, ενώ η απαγόρευση στα ήδη ανοικτά σχολεία είναι κάτι πρωτόγνωρο. Σύμφωνα με τον Pavan Dhaliwal, υπεύθυνο δημοσίων σχέσεων της British Humanist Association, «σε συνδυασμό με την επιβολή ενός ενιαίου προγράμματος σπουδών σε όλα τα σχολεία, το οποίο από το Σεπτέμβρη περιλαμβάνει ένα μάθημα για την εξέλιξη από το επίπεδο του Δημοτικού σχολείου, οι στόχοι της εκστρατείας έχουν μάλλον επιτευχθεί». Η απόφαση του Υπουργείου ακολουθεί την αναταραχή που προκλήθηκε πριν λίγες μέρες από μια προσπάθεια που ονομάστηκε «Δούρειος Ίππος» ώστε να εισαχθούν εξαιρετικά συντηρητικές Μουσουλμανικές πρακτικές σε σχολεία στο Μπέρμινχαμ.
Σύμφωνα με το διάταγμα, «τα άρθρα 2.43 και 2.44 της συμφωνίας χρηματοδότησης... ρητά απαιτούν τη διδασκαλία της εξέλιξης στους μαθητές και αποτρέπουν τα σχολεία από το να διδάσκουν το "δημιουργισμό" σαν επιστημονική αλήθεια». Πιο κάτω, το διάταγμα αναφέρει ότι ο δημιουργισμός καλύπτει οποιαδήποτε θεωρία περιγράφει ότι οι φυσικές βιολογικές διεργασίες δε μπορούν να εξηγήσουν την ιστορία, ποικιλότητα και πολυπλοκότητα της ζωής στη Γη, απορρίπτοντας έτσι την επιστημονική θεωρία της εξέλιξης, παρά τα σημαντικά ευρήματα της επιστημονικής κοινότητας – οι θεωρίες αυτές δεν εφαρμόζουν με ακρίβεια και συνέπεια την επιστημονική μέθοδο κι έτσι δε θα πρέπει να εμφανίζονται στους μαθητές των σχολείων και των ακαδημιών σαν επιστημονικές θεωρίες. Αυτό δε σημαίνει ότι αποτρέπεται κάθε συζήτηση σχετικά με τις πεποιθήσεις για την προέλευση της ζωής και των ζωντανών οργανισμών στη Γη, στο πλαίσιο της θρησκευτικής εκπαίδευσης, αρκεί να μην υπονοείται ότι είναι μια εναλλακτική απέναντι στις επιστημονικές θεωρίες.
Ένας εκπρόσωπος του Βρετανικού Υπουργείου Παιδείας ανέφερε ότι αυτό το διάταγμα απλά ξεκαθαρίζει τη δεδομένη θέση του Υπουργείου πάνω στο θέμα και συγκέντρωσε όλες τις συμφωνίες και απαιτήσεις για τη χρηματοδότηση των σχολείων σε ένα ενιαίο κείμενο.

18 June 2014

Ανταλλαγή πυρών

Σε ανάπτυξη

της Λώρης Κέζα, ΒΗΜΑ, 10/06/2014

Για να σταθούμε μια στιγμή. Είναι άραγε το υπουργείο Οικονομικών το πιο σημαντικό αυτή τη στιγμή ή μήπως όχι; Θα λέγαμε ότι εκεί τα πράγματα έχουν μπει σε μια ρότα - συμφωνεί κανείς ή διαφωνεί, πάντως υπάρχει σαφής πολιτικός στόχος. Αλλάζει το πρόσωπο του υπουργού εντούτοις όλα θα συνεχίσουν με τον ίδιο τρόπο. Δεν μπορούμε να πούμε το ίδιο για το υπουργείο Ανάπτυξης, το τόσο σημαντικό για το μέλλον της χώρας, το τόσο απαξιωμένο από τον αποχωρήσαντα Κωστή Χατζηδάκη. Ο νέος υπουργός Νίκος Δένδιας, ως δρομέας σκυταλοδρομίας, καλείται να καλύψει την απόσταση που άφησε ο προκάτοχός του σερνάμενος στην κούρσα της Ανάπτυξης.


Ο Κωστής Χατζηδάκης έχει όλα τα χαρακτηριστικά που οδηγούν τη χώρα προς τα πίσω και όχι στην Ανάπτυξη. Θα αναφέρουμε επί τροχάδην ορισμένες πράξεις του οι οποίες είναι ενδεικτικές. Ως υπουργός ενημερώθηκε για έξι υποθέσεις καρτέλ όμως προτίμησε να τις αγνοήσει. Τούτο ήταν αντιφατικό ως προς το ρόλο του. Ας πάει και το παλιάμπελο, δεν έχει σημασία. Διόρισε γενικό γραμματέα δημοσίων έργων έναν εργολάβο, ιδιοκτήτη κατασκευαστικής εταιρείας. Παράξενο όχι όμως και παράνομο.

Κι άλλα, κι άλλα. Σε συνέντευξη τύπου αναφέρθηκε σε ανύπαρκτη έρευνα σχετικά με τα οφέλη από τη λειτουργία των καταστημάτων τις Κυριακές. Τον διέψευσε ταπεινωτικά ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης. Σε άλλο ζήτημα, στη στελέχωση της Γενικής Διεύθυνσης Ιδιωτικών Επενδύσεων: τον Μάρτιο του 2012 η Άννα Διαμαντοπούλου είχε ζητήσει την παραίτηση 50 υπαλλήλων επειδή υπήρχαν καταγγελίες για μίζες. Ο Χατζηδάκης δημοσίευσε προκήρυξη την επάνδρωση της διεύθυνσης, με 40 άτομα, ακριβώς δυο χρόνια αργότερα. Δυο χρόνια χαμένα στην ανοργανωσιά.   

Να αποδεχτούμε ότι όλα αυτά είναι απερισκεψίες, ασήμαντες για την ιστορία της χώρας. Ας πιάσουμε τα πιο σοβαρά κι ας τα περιγράψουμε σε λίγες γραμμές. Θυμάστε την περίφημη «εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ»; Πρόκειται για μια σειρά από υποδείξεις που δεν περιλαμβάνονται στα μνημόνια όμως αποτελούν δεσμεύσεις απέναντι στους δανειστές. Υποτίθεται ότι οι ντιρεκτίβες έρχονται απέξω, από την τρόικα. Στη πραγματικότητα ήρθαν από δικηγορικό γραφείο του Κολωνακίου. Ο Χατζηδάκης ανέθεσε και πλήρωσε (κοντά ένα εκατομμύριο) τη σύνταξη της «εργαλειοθήκης του ΟΟΣΑ» στο Ίδρυμα Οικονομικών κι Βιομηχανικών Ερευνών, δηλαδή στο ίδρυμα των Ελλήνων Βιομηχάνων.

Ο Κωστής Χατζηδάκης ένιωθε τόσο πονηρός ώστε να νομίζει πως θα πασάρει την εργαλειοθήκη ως εισαγόμενη. Δεν περίμενε ότι θα τον ξεμπροστιάσουν υπουργοί της κυβέρνησης στην οποία συμμετείχε. Ετσι για την αφήγηση, να θυμίσουμε ότι από την περιλάλητη εργαλειοθήκη προέκυψαν οι διαμάχες για τα φάρμακα, για το γάλα και τα λοιπά και τα λοιπά. Με την τοποθέτηση του Νίκου Δένδια τέτοιες πρακτικές θα αποφευχθούν. Ξέρουμε, είναι δεξιός αλλά δεν είναι χαμερπής. Ας πάμε όμως σε όσα θα βρει μπροστά του και είναι κρίσιμα για τις επόμενες γενιές.

Σχετικά με την απορρόφηση των κονδυλίων του ΕΣΠΑ. Πάλι ενδεικτικά: από έκθεση προόδου της Ομάδας Δράσης του Ράιχενμπαχ προέκυψε πως χρησιμοποιήθηκαν μόνο 252 εκατ. ευρώ από τα 3,2 δισ. ευρώ των κονδυλίων. Σαφές για όλους πλην του Χατζηδάκη ο οποίος μπέρδεψε νούμερα από εθνικές δράσεις για να δείξει προκοπή. Στο δια ταύτα: μας χαρίζουν κονδύλια και δεν απλώνουμε χέρι να τα πάρουμε. Τούτο εν πολλοίς οφείλεται στην αδυναμία των μικρομεσαίων επιχειρήσεων να παράσχουν εγγυήσεις. Εδώ μπορεί να παρέμβει ο Δένδιας, να πιέσει ώστε να αλλάξουν όροι του δανεισμού. Στο κάτω κάτω οι τράπεζες λειτουργούν ως ημι-δημόσια μαγαζιά, με τόσες διασώσεις που έχουν γίνει από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Ετερη ευθύνη του Νίκου Δένδια, η εκκαθάριση των προγραμμάτων ώστε να μην υπάρχει υπερδέσμευση των κονδυλίων ΕΣΠΑ. Ο Κωστής Χατζηδάκης έχει μοιράσει ήδη το 152% των δημοσίων δαπανών, σε θεωρητικό επίπεδο,  σε δράσεις που ξανακάνουν αίτηση για έργα που έχουν ήδη εγκριθεί. Λιανά: καταγράφονται περισσότερες από 700 πράξεις επανένταξης σε προγράμματα και δεσμεύεται περί το 1,5 δισ. ευρώ χωρίς να προκύπτει έργο.

Κάτι ακόμη, επί της ουσίας. Η Ανάπτυξη του Κωστή Χατζηδάκη δεν έχει όραμα σε βάθος χρόνου. Η ιδέα «ανοίγω δρόμους» κινεί χρήμα, δίνει δουλειά όμως έχει πεπερασμένο χρονικό ορίζοντα. Η Ανάπτυξη «δίνω χιλιαρικάκια για να ανοίξουν μπαρ και σουβλατζίδικα» είναι επίσης εφήμερη. Το στοίχημα λοιπόν για τον Νίκο Δένδια είναι να απελευθερώσει τα χρήματα που υπάρχουν και να οραματιστεί μια παραγωγική χώρα. Η τυχόν αποτυχία του θα γίνει η χαριστική βολή για την οικονομία τη χώρας.   


Απάντηση του Κ.Χατζηδάκη, ΒΗΜΑ, 17/6/2014

Κύριε Διευθυντά,

Η  κα Λώρη Κέζα σε άρθρο  με τίτλο «Σε Ανάπτυξη» που δημοσιεύθηκε στις 10-6-2014 σημειώνει μεταξύ άλλων απαξιωτικών αναφορών ότι: «ο Κωστής Χατζηδάκης έχει όλα τα χαρακτηριστικά που οδηγούν τη χώρα προς τα πίσω».

Θυμίζω ότι τα τελευταία δύο χρόνια :

-  η χώρα έφτασε στην 3η θέση στις απορροφήσεις του ΕΣΠΑ ενώ ήταν στη 18η το 2012,

-  η επανεκκίνηση των αυτοκινητοδρόμων, ένα παγωμένο έργο, έφτασε στο παρά πέντε για να ολοκληρωθεί αμέσως μετά από το ΥΠΟΜΕΔΙ,

-  το Ελληνικό Επενδυτικό Ταμείο έγινε πραγματικότητα, παρά τις αρχικές αντιδράσεις της Τρόικα,

-  ψηφίσαμε τον νέο Επενδυτικό Νόμο που χαιρετίστηκε από την αγορά και θέσπισε την Κεντρική Αδειοδοτική Αρχή,

-  δόθηκε μόνιμη λύση στους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας, με προστασία των δανειοληπτών και μπήκαν οι βάσεις για το λεγόμενο «ιρλανδικό μοντέλο»,

-  θεσπίσαμε ένα νέο πλαίσιο λειτουργίας της αγοράς, με λειτουργία των καταστημάτων τις Κυριακές και διπλασιασμό των εκπτωτικών περιόδων,

-  υιοθετήσαμε ένα ριζοσπαστικό νόμο πλαίσιο για την απλούστευση των αδειοδοτήσεων,

-  η ανταγωνιστικότητα της χώρας βελτιώθηκε κατά 28 θέσεις, σύμφωνα με την έκθεση «Doing Business» της Παγκόσμιας Τράπεζας,

-  ενώ, σύμφωνα με έκθεση του ΟΟΣΑ «Going for Growth», η Ελλάδα κατατάσσεται στην πρώτη θέση μεταξύ των χωρών – μελών του Οργανισμού στις μεταρρυθμίσεις, γεγονός στο οποίο είχε σημαντική συμβολή το Υπουργείο Ανάπτυξης.

Είμαι έτοιμος, φυσικά, να δεχθώ κάθε κριτική. Όμως,  αυτή οφείλει να στηρίζεται σε πραγματικά δεδομένα και να μην επιστρατεύει θεωρίες συνωμοσίας του διαδικτύου.

Συγκεκριμένα :

1. Στο άρθρο της κυρίας Κέζα σημειώνεται ότι αναφέρθηκα σε ανύπαρκτη έρευνα σχετικά με τα οφέλη από τη λειτουργία των καταστημάτων τις Κυριακές και ότι με διέψευσε κατηγορηματικά ο ΟΟΣΑ. Όμως, η μελέτη είναι αναρτημένη στο επίσημο site του ΟΟΣΑ στη διεύθυνση:
http://www.oecd.org/daf/competition/Greece-Competition-Assessment-2013.pdf

2. Αμέσως μετά παραδέχεται ότι υπάρχει η συγκεκριμένη μελέτη, αλλά σημειώνει πως τη συνέταξε ένα δικηγορικό γραφείο του Κολωνακίου. Ωστόσο παρουσίασα τη μελέτη στις 27 Νοεμβρίου 2013 μαζί με τον Γ.Γ. του ΟΟΣΑ κ. Άνχελ Γκουρία! Επίσης, στις σελίδες 4-7 της μελέτης αναφέρονται όλοι οι εμπειρογνώμονες, Έλληνες και ξένοι, και τα στελέχη της Δημόσιας Διοίκησης που εργάστηκαν για την ολοκλήρωση της μελέτης του ΟΟΣΑ.

3. Στο ίδιο άρθρο με κατηγορεί ότι αγνόησα 6 υποθέσεις καρτέλ. Ποιες άραγε; Η πραγματικότητα είναι ότι όλες οι υποθέσεις αντιμετωπίζονται από την Επιτροπή Ανταγωνισμού, που ως ανεξάρτητη αρχή είναι η μόνη αρμόδια να αποφαίνεται. Άνθρακες ο θησαυρός.

4. Έντρομη διαπιστώνει ότι μοίρασα ήδη το 152%των κονδυλίων του ΕΣΠΑ. Αγνοεί ότι η υπερδέσμευση κονδυλίων αποτελεί πρακτική που ακολουθείται σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. και ενόψει του Νέου ΕΣΠΑ, σε συνεννόηση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έχει ξεκινήσει εδώ και μήνες η διαδικασία για τη μεταφορά των έργων που απαιτείται στη νέα προγραμματική περίοδο. Φυσικά, δεν έχει ακούσει ποτέ τα συγχαρητήρια του κ. Barroso για το ότι η χώρα μας βρέθηκε στις πρώτες θέσεις των απορροφήσεων.

5. Επικαλείται ότι χρησιμοποιήθηκαν μόνο 252 εκ. ευρώ από τα 3,2 δισ. ευρώ των κονδυλίων. Δεν το εξηγεί, αλλά υποθέτω ότι εννοεί για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Ωστόσο, με βάση τα στοιχεία του περασμένου Απριλίου, είχαν εγκριθεί βάσει των χρηματοδοτικών εργαλείων του ΥΠΑΑΝ δάνεια άνω του 1,5 δισ.

6. Κατά το άρθρο, «η ανάπτυξη του Κωστή Χατζηδάκη δεν έχει όραμα σε βάθος χρόνου». Προχωρήσαμε βεβαίως με βάση τρεις βασικές μελέτες (τις εκθέσεις της McKinsey και του ΙΟΒΕ, την έκθεση του ΚΕΠΕ) για τον αναπτυξιακό σχεδιασμό της χώρας μέχρι το 2020. Προφανώς αμφισβητείται η αξιοπιστία και των τριών παραπάνω οργανισμών!

Δυστυχώς η αρθρογράφος δεν περιορίζεται μόνο σε ανακριβείς αναφορές. Διολισθαίνει ακόμα  και σε ύβρεις.

Στον δρόμο αυτόν δεν την παρακολουθώ. Είμαι μάλιστα βέβαιος ότι στον δρόμο αυτόν δεν την παρακολουθεί και η συντριπτική πλειονότητα  των αναγνωστών σας.

Με εκτίμηση,

Κωστής Χατζηδάκης


και η ανταπάντηση, αυθημερόν, της κυρίας Κέζα

Υπουργέ μου,

λατρεύω την αλληλογραφία με κυρίους. Ευελπιστώ μάλιστα ότι τα γράμματά μας θα γίνουν πρώτη ύλη για έναν Σοντερλό ντε Λακλό του μέλλοντος. Θα γίνετε έτσι ο δικός μου κόμης, στις επικίνδυνες σχέσεις της επαγγελματικής μου ζωής.  

κ. Χατζηδάκη, θα προσπαθήσω πολύ συνοπτικά να ανταπαντήσω, όχι σε όσα καταλογίζετε στο ήθος μου αλλά σε όσα αφορούν τα στοιχεία που παρατίθενται στην επιστολή σας.

Λέτε «ψηφίσαμε τον νέο Επενδυτικό Νόμο που χαιρετίστηκε από την αγορά». Στην πραγματικότητα κάνατε τροποποιήσεις σε προηγούμενους (ν.2909/2011 και ν.3894/2010). Πείτε μας όμως, πόσα χρήματα επενδύθηκαν χάρη σε αυτούς τους νόμους; Πιθανώς να μην έχετε ακόμη τα αποτελέσματα, οπότε θα σας πω εγώ σε τι μεταφράζεται η τεράστια επιτυχία των επενδυτικών νόμων:

Το 2012 ιδρύθηκαν 4.142 νέες επιχειρήσεις. Από αυτές μόνο 4 δήλωσαν σε επενδύσεις άνω του 1 εκατομμυρίου ευρώ. Ξέρουμε όλοι ότι οι νέες επιχειρήσεις είναι ως επί τω πλείστον σουβλατζίδικα και μπαρ που επιδοτήθηκαν. Πείτε μας πόσες από αυτές τις επιχειρήσεις λειτουργούν ακόμα. Μαθαίνω ότι κάμποσες πήραν την επιδότηση κι έβαλαν λουκέτο μετά το υποχρεωτικό εξάμηνο λειτουργίας.

Στο πεδίο των άμεσων ξένων επενδύσεων σημειώθηκε αύξηση κατά 63% το τελευταίο έτος.  Οι αυξήσεις οφείλονται σε αμφισβητήσιμη μέθοδο, στο ότι ζημίες που εμφάνισαν οι ξένες εταιρείες το 2012 συμπεριελήφθησαν στον υπολογισμό των επανεπενδυθέντων κερδών, μειώνοντας έτσι με αναθεώρηση στοιχείων τον όγκο των επενδύσεων του έτους αυτού. Καθώς δεν έχω σπουδές οικονομικών, μεταφέρω όσα μου λένε οι δικοί σας άνθρωποι_ καταλαβαίνετε τι εννοώ…

Και το θεμελιώδες ερώτημα: πως γίνεται με τόσο θαυμαστές επενδύσεις να αυξάνεται η ανεργία; Πού είναι οι θέσεις εργασίας που προκύπτουν;

κ. Χατζηδάκη δεν σας αποκαλώ τυχαία υπουργό υπανάπτυξης. Επί των ημερών σας έκλεισαν ιστορικές βιομηχανίες και επέλεξαν έδρα στο εξωτερικό άλλες τόσες. Η αποτυχία σας είναι γραμμένη με τα brand names της ελληνικής παραγωγής. Ανάκατα: έκλεισαν τα τσιμέντα ΑΓΕΤ Ηρακλής, έκλεισε η πρώτη σε ξυλεία ΣΕΛΜΑΝ, οι χαρτοβιομηχανίες Diana και Delica, η εταιρία τροφίμων ΝUTRIAT (Κατσέλης, Αλλατίνη), έκλεισε η NEOSET, η ALUMIL, έκλεισε η ΑΓΝΟ, η Pepsico ΗΒΗ. Ταυτόχρονα σηκώθηκαν κι έφυγαν τρεις αεροπορικές εταιρείες, η ΒΙΟΧΑΛΚΟ, η Κόκα Κόλα και το συνώνυμο του ελληνικού γαλακτοκομικού ΦΑΓΕ.

Σας ρωτώ: Ποιες ήταν οι ενέργειές σας για να αποτρέψετε τα λουκέτα ή έστω να κρατήσετε στην Ελλάδα εκείνους που έφυγαν; Πάμε παρακάτω! 

Αναφέρετε: «Δόθηκε μόνιμη λύση στους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας». Δόθηκε αλλά όχι από εσάς. Πρόκειται για τον  νόμο 3869/2010, που θα μείνει στην Ιστορία ως «ο νόμος Κατσέλη». Η Λούκα ήταν εκείνη που έφερε το θέμα στη δημόσια συζήτηση, έθεσε τους όρους και τα όρια, πριν την οικονομική κρίση. Τα του Καίσαρος τω Καίσαρι.

Όσον αφοράν την «επανεκκίνηση των αυτοκινητοδρόμων», υπάρχει ένσταση. Ένας δρόμος δεν φέρνει ανάπτυξη από την κατασκευή του, φέρνει ανάπτυξη όταν συνδέει λιμάνια, αεροδρόμια, αγορές, δραστηριότητες. Έχετε προχωρήσει σε κάποια μελέτη για τη διασταύρωση του υφιστάμενου οδικού δικτύου ή μήπως βαδίζετε κι εσείς στα κουτουρού, όπως οι προκάτοχοί σας; Πάντως για να έχετε μια εικόνα αυτού που εννοώ, αναζητείστε το ανάλογο πλάνο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τους σιδηρόδρομους.

Συνεχίζω κ. Χατζηδάκη,
γράφετε ότι σας κατηγορώ πως αγνοήσατε 6 υποθέσεις καρτέλ. Κι αναρωτιέστε: «Ποιες άραγε;». Δεν θα σας πω εγώ αλλά θα σας ρωτήσω: εσείς ποια εννοούσατε όταν δηλώνατε πριν από ένα χρόνο ότι θα «χτυπηθούν τα καρτέλ, που κρατούν τις τιμές των προϊόντων στα ύψη»; Πείτε μου, τα χτυπήσατε κάτω σαν το χταπόδι ή πιο απαλά; Μπείτε στον κόπο να φτιάξετε έναν κατάλογο, ανά κλάδο μαζί με τις ενέργειές σας και τα αποτελέσματα που πετύχατε.

Για να μην μακρηγορούμε επί του θέματος, σας παραπέμπω στο βιβλίο του Γιώργου Φλωρά, του εκδότη που δίνει αγώνα εναντίον των καρτέλ. Τώρα που έχετε ελεύθερο χρόνο, θα απολαύσετε τις 500 σελίδες που περιλαμβάνουν όλες τις υποθέσεις.   

Σχετικά με την υπερδέσμευση των κονδυλίων ΕΣΠΑ. Ακολουθήσατε την τακτική «λέω ναι σε όλους, τάζω λαγούς με πετραχήλια» και ανεβάσατε τις υποσχέσεις σε επίπεδα που δεν μπορούν να ικανοποιηθούν. Με το overbooking παρουσιάζετε στρεβλή εικόνα. Κι άλλοι το κάνουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά εσείς το παρακάνατε. Μοιράσατε το 152% των κονδυλίων και τώρα δεν μπορείτε να ανταποκριθείτε. Τούτο σημαίνει ότι θα ακυρωθούν περισσότερα από 1.200 έργα, προϋπολογισμού 1,8 δισ. ευρώ. Σε άλλα έργα, που πήραν συμπλήρωμα, σημαίνει ότι η διαφορά θα καλυφθεί από εθνικούς πόρους. Δηλαδή όχι μόνο δεν παίρνετε να λεφτά που μας χαρίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά επιβαρύνετε τους μελλοντικούς προϋπολογισμούς.

Σχετικά με την κατάταξη της χώρας σε λίστες και τα bravi του Μπαρόζο για την απορρόφηση των ΕΣΠΑ, σας μεταφέρω την τελευταία αξιολόγηση της ομάδας δράσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Στην έκθεσή της υπογραμμίζει ότι «πολλά προγράμματα αντιμετωπίζουν κίνδυνο μη επίτευξης των στόχων και αυτόματης αποδέσμευσης». Επίσης επισημαίνονταν ότι «με ποσοστό 46,3% του ΕΚΤ η Ελλάδα υστερεί σε σχέση με τα δύο τρίτα των κρατών–μελών». Σας παρακαλώ υπουργέ μου, βοηθείστε με να καταλάβω: άλλα στοιχεία έχετε εσείς κι άλλα έχουν οι κουτόφραγκοι;

Στο θέμα της εργαλειοθήκης του ΟΟΣΑ. Λέτε πώς στις σελίδες 4-7 αναφέρονται τα ονόματα όσων συνέβαλαν. Είναι δεκάδες, μην πω εκατοντάδες. Δεν αναφερόμουν σε αυτούς — άλλωστε δημοσιεύεται υποσημείωση ότι οι απόψεις των συμβούλων, γενικών γραμματέων, εμπειρογνωμόνων δεν καταλήγουν όλες σε οδηγίες. Καθώς λοιπόν είμαι θύμα πλάνης, σας ρωτώ ευθέως: ποιοι ήταν εκείνοι που συνέταξαν την εργαλειοθήκη; Δηλαδή ποιοι ήταν εκείνοι που αξιολόγησαν το υλικό και κατέληξαν σε οδηγίες; Σε ποιο κτήριο εργάστηκαν και πόσο πληρώθηκαν; Παραμένει και το ρητορικό ερώτημα: αφού πρόκειται για συμπίλημα Ελλήνων ειδικών, γιατί το πασάρατε ως ντιρεκτίβες της αλλοδαπής;     
            
Έρχομαι στη «μελέτη» που επικαλεστήκατε για τη λειτουργία των καταστημάτων τις Κυριακές. Δεν είχατε διευκρινίσει ότι πρόκειται για σελίδες από την εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ. Μελέτη είναι η συγκέντρωση στοιχείων πρωτογενώς και όχι η συρραφή απόψεων. Ούτως ή άλλως όμως διαβάζουμε ότι υπάρχει «μικτή εικόνα για το ζήτημα». Στα επί μέρους: η ανεργία δεν μειώνεται αν εργάζονται περισσότερες ώρες οι ίδιοι άνθρωποι. Ενθαρρύνατε την πρόσληψη καινούργιων υπαλλήλων; 

Όχι, δεν υπάρχουν κίνητρα. Όσον αφορά τη μείωση των τιμών, δεν συμφωνούν όλοι: οι Inderst and Irmen (2005) λένε ότι τα προϊόντα θα ακριβύνουν. Οι Burda and Weil (2005) και μελετητές της Αυστραλίας συμπεραίνουν ότι δεν έπεσαν οι τιμές όπου εφαρμόστηκε το μέτρο. Από πουθενά δεν τεκμαίρεται ότι η επέκταση του ωραρίου θα αυξήσει την παραγωγή μέσα από την κατανάλωση. Με παραπέμπετε σε υλικό που σας αναιρεί.

Δεν θα επεκταθώ σε περισσότερες λεπτομέρειες για το ωράριο των καταστημάτων. Αν μπήκα στον κόπο, ήταν για να σας δείξω ότι δεν ξεμπερδεύετε μαζί μου παραπέμποντας σε ένα λινκ. Δεν με τρομάζουν 391 σελίδες στα αγγλικά: είναι η δουλειά μου να τις διαβάζω με προσοχή. Μην ξεχνάτε ότι αυτό ακριβώς είναι το αντικείμενό μου, δεν κάνω κάτι άλλο παράλληλα. Δεν είμαι σύμβουλος κάποιου πολιτικού, ούτε έχω δεύτερο μισθό από δημόσια θέση. Δεν σας φοβάμαι ούτε πτοούμαι με την επίθεσή σας.

Για το βάθος χρόνου του σχεδιασμού σας, το οποίο αμφισβητώ, γράφετε ότι προχωρήσατε «στον αναπτυξιακό σχεδιασμό της χώρας μέχρι το 2020». Εννοείτε ότι ενημερωθήκατε για τα επόμενα ΕΣΠΑ, για το πακέτο 2014-2020. Τι άλλο κάνατε, πείτε μας συγκεκριμένα για τις δικές σας πρωτοβουλίες. Κάτι ακόμα: η πενταετία δεν θεωρείται «βάθος χρόνου» για την ανάπτυξη. Είναι το επόμενο τέρμινο.

Λέτε κ. Χατζηδάκη ότι για τα γραφόμενά μου στηρίζομαι σε θεωρίες συνωμοσίας. Δεν είναι έτσι. Διαβάζω τα νομοσχέδια, παρακολουθώ τις υπουργικές αποφάσεις, τις αναρτήσεις της Διαύγειας και ταυτόχρονα αφιερώνω πολύ χρόνο στην επαφή με ανθρώπους. Συναντώ συναδέλφους σας, εκείνους που συμμετέχουν στην κυβέρνηση από την οποία εκδιωχθήκατε, συναντώ στελέχη υπουργείων, βουλευτές όλων των κομμάτων, υπαλλήλους σε διάφορες υπηρεσίες, συμβούλους και παρασυμβούλους. Εντούτοις την καλύτερη περιγραφή της αποτυχίας σας μου παρέχουν κάθε πρωί οι άστεγοι στο Πεδίον του Άρεως, εκείνοι που τρώνε τα σκουπίδια της θαυμαστής σας ανάπτυξης.

Αναμένω επόμενη απάντησή σας. Αντιλαμβάνεστε ότι θα είναι σε βάρος σας.

Υμετέρα
Λώρη

16 June 2014

Ο «εκπολιτισμός» της δυτικής κοινωνίας

Η απαξίωση της βίας

Η ανοχή της κοινωνίας στη βία μειώθηκε δραματικά γύρω στα τέλη του 18ου αιώνα, προκύπτει από την ανάλυση ενός ωκεανού εγγράφων στο αρχαιότερο δικαστήριο του Λονδίνου.

Τα ψηφιοποιημένα πρακτικά του «Ολντ Μπέιλι», όπως είναι γνωστό το Κεντρικό Ποινικό Δικαστήριο Αγγλίας και Ουαλίας, καλύπτουν 200.000 δίκες και καταλαμβάνουν έκταση 137 εκατομμυρίων λέξεων  είναι ένας θησαυρός για τους αρχαιολόγους και τους κοινωνιολόγους, αν κανείς μπορούσε να αναλύσει αυτόν τον όγκο δεδομένων.


Ο ιστορικός Τιμ Χίτσκοκ του Πανεπιστημίου του Έσεξ και ο φυσικός Σάιμον ΝτιΝτίο του Πανεπιστημίου της Ιντιάνα σκέφτηκαν να εφαρμόσουν τεχνικές ανάλυσης της Θεωρίας της Πληροφορίας, έναν κλάδο των μαθηματικών που αφορά την ποσοτικοποίηση των πληροφοριών.

Το ερευνητικό δίδυμο εξέτασε πώς η γλώσσα του δικαστηρίου άλλαζε με την πάροδο των δεκαετιών. Ειδικότερα, εξέτασαν τη συχνότητα με την οποία συγκεκριμένες λέξεις, όπως «αίμα», «μαχαίρι» και τα συνώνυμά τους, χρησιμοποιούνταν στο δικαστήριο για να περιγράψουν βίαιες ή μη βίαιες παρανομίες. 

Η ανάλυση έδειξε ότι μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα, η γλώσσα του δικαστηρίου ήταν σχεδόν ίδια στα βίαια και τα μη βίαια παραπτώματα -για παράδειγμα, οι αναφορές σε μαχαίρια ή στο αίμα ήταν εξίσου συχνές σε δίκες για φόνους όσο και σε δίκες για κλεμμένα μαντίλια ή ρολόγια.

«Η καθημερινή βία του παρελθόντος είναι αξιοσημείωτη» σχολιάζει στο περιοδικό New Scientist ο ΝτιΝτίο. Η μεγάλη μεταβολή ήρθε τη δεκαετία του 1800, όταν η γλώσσα των πρακτικών άρχισε να διαχωρίζει πιο σαφώς τα εγλήματα βίας.

Όπως αναφέρουν οι ερευνητές στην επιθεώρηση PNAS, τα αποτελέσματα δείχνουν μια μείωση της ανοχής που δείχνει η κοινωνία στη βία.

Συνδέουν μάλιστα αυτή τη μεταβολή με το λεγόμενο «εκπολιτισμό της κοινωνίας» (από το βιβλίο του γερμανού κοινωνιολόγου Νόρμπερτ Έλιας Über den Prozeß der Zivilisation), μια μακρόχρονη περίοδο που οδήγησε στην πτώση των βίαιων συμπεριφορών και τη διαμόρφωση του σύγχρονου δικονομικού συστήματος.
Newsroom ΔΟΛ

15 June 2014

Η δοξολογία του ιδανικού

του Πάσχου Μανδραβέλη, Καθημερινή, 13/6/2014


Υπάρχουν πολλοί τρόποι να μένουν στάσιμα τα πράγματα. Ενας είναι ο πιο ύπουλος. Η δοξολογία του ιδανικού. Βεβαίως, το ιδανικό είναι πολύ καλό πράγμα, αλλά έχει και ένα κουσούρι: ισοπεδώνει όλες τις εκδοχές του πραγματικού. Αν το λέγαμε με μαθηματικούς όρους, θα λέγαμε ότι το ιδανικό είναι κάτι σαν το άπειρο. Οποιονδήποτε αριθμό και αν διαιρέσεις με το άπειρο το αποτέλεσμα είναι μηδέν.

Το ίδιο γίνεται και με το ιδανικό. Οποιαδήποτε κατάσταση κι αν συγκριθεί με κάποιον νοητό παράδεισο, οποιοδήποτε μέτρο κι αν συγκριθεί με το απροσδιόριστο ιδανικό το αποτέλεσμα είναι μηδέν. Ετσι η δοξολογία του ιδανικού, έχει ως αποτέλεσμα να φαντάζουν όλα μάταια και περιττά. Μπροστά στην κομμουνιστική κοινωνία, επί παραδείγματι (όπου όλα είναι μαγικά και «καθένας προσφέρει σύμφωνα με τις δυνατότητές του και λαμβάνει σύμφωνα με τις ανάγκες του») η αύξηση των μισθών κατά 5% δεν είναι καν ψίχουλα. Είναι το απόλυτο τίποτα. Όλοι θυμόμαστε τις προ κρίσης πορείες των εργαζομένων που κρατούσαν ένα κουλούρι στα χέρια, για να δηλώσουν ότι οι αυξήσεις -που τότε δίνονταν- ισοδυναμούσαν πρακτικά με το τίποτε.

Το ιδανικό δεν έχει τους περιορισμούς του φυσικού κόσμου· οι πόροι είναι εξ ορισμού άπλετοι για να μπορεί καθένας να «παίρνει σύμφωνα με τις ανάγκες του». Είναι κάτι σαν τα βουνά με πιλάφι που υπόσχονται οι θρησκείες· κάτι σαν τόπος φωτεινός, τόπος χλοερός, τόπος αναψύξεως, «ένθα απέδρα πάσα οδύνη, λύπη και στεναγμός».

Πώς να επιχειρηματολογήσει κάποιος υπέρ των μεταρρυθμίσεων όταν ο άλλος υπόσχεται τον παράδεισο του ασαφούς «άλλου κόσμου» στον οποίο τα πάντα είναι δυνατά; Οι λεπτές αποχρώσεις της πραγματικότητας σβήνουν μπροστά στην εκτυφλωτική λάμψη του «ιδανικού». Ο κόσμος τέμνεται μεταξύ του ονειρικού πάλλευκου και του πραγματικού κατάμαυρου. Μια μεταρρύθμιση που κάπως βελτιώνει τα πράγματα είναι ελάχιστη μπροστά στις άπειρες ανάγκες που έχει ένας άνθρωπος. Γι’ αυτό και απαξιώνεται με φράσεις του στιλ «καλά, αυτό ήταν το πρόβλημα μας; Δεν βλέπετε που...».

Το πρόβλημα δεν είναι μόνο η απαξίωση των μικρών βημάτων για χάρη μιας «επανάστασης του ιδανικού» που ποτέ δεν έρχεται. Είναι ότι δεν δημιουργείται κοινωνική και πολιτική πίεση ώστε να προχωρούν οι μεταρρυθμίσεις για να βελτιώνονται -σταδιακώς μεν, διαρκώς δε- τα πράγματα. Ακόμη χειρότερα: και οι αρνητικές μεταρρυθμίσεις φαντάζουν πολύ μικρές για να τις αντιπαλέψει κανείς, με αποτέλεσμα να μη δημιουργούνται πολιτικά μέτωπα εναντίον τους. Ελάχιστοι αντέδρασαν όταν το 2005 ο κ. Προκόπης Παυλόπουλος υπονόμευε το ΑΣΕΠ με τις διά των συνεντεύξεων προσλήψεις. Στη θεωρητικολογία του ιδανικού ο «νόμος Πεπονή» για τις προσλήψεις στο Δημόσιο ήταν κάτι σαν τα κουλούρια των διαδηλώσεων. Δεν έκανε και μεγάλη διαφορά στην εξ ορισμού «μαυρίλα» του υπάρχοντος.

Να μην παρεξηγηθούμε: το ιδανικό είναι άριστο ως θεωρητικός στόχος, αλλά δεν μπορεί να γίνει καθημερινή πολιτική δράση. Στον πραγματικό κόσμο υπάρχουν βήματα μπροστά και βήματα πίσω. Μπορεί αυτά τα βήματα να είναι μικρά, αλλά μπορούν να κάνουν τη διαφορά μεταξύ μιας καλύτερης και μιας χειρότερης ζωής για τη μεγάλη μάζα των ανθρώπων. Συνεπώς, ναι μεν πρέπει να κοιτάμε τα ουράνια του ιδανικού, αλλά πρέπει ταυτοχρόνως να προσέχουμε να μην σκοντάφτουμε στις κοτρόνες του πραγματικού.

12 June 2014

«Πελεκούσαν τα πρόσωπα στις μετόπες»

του Μανόλη Κορρέ, Ελευθεροτυπία, 31/7/2009


Προ ετών, ο αναστηλωτής του Παρθενώνα Μανόλης Κορρές μετέφερε συζητώντας με τον Κώστα Γαβρά τη βεβαιότητα των αρχαιολόγων, όπως προέκυψε από την επιστημονική παρατήρησή τους, ότι ανθρώπινο χέρι, και των χριστιανών, κατέστρεψε το μνημείο.
Ο διεθνούς φήμης Ελληνας σκηνοθέτης συγκέντρωνε τότε το υλικό για την παραγωγή της ταινίας του, που πρόσφατα λογοκρίθηκε.


«Ολες οι μετόπες του Παρθενώνα βόρειας και δυτικής πλευράς έχουν υποστεί βαριά απολάξευση. Ολες οι κεφαλές των αναγλύφων πελεκήθηκαν άγρια, εκτός της 32ης μετόπης της βόρειας πλευράς γιατί τάχα απεικόνιζε σκηνή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Ολα αυτά τεκμαίρονται επί τη βάσει της παρατήρησης των αρχαιολόγων, γιατί δεν υπάρχει καμία πηγή της εποχής εκείνης που να αναφέρεται σε αυτή την καταστροφή. Οι χριστιανοί πελεκούσαν τα πρόσωπα, αυτό είναι σχεδόν βέβαιο. Από την άλλη πλευρά μετέτρεπαν τους αρχαίους ναούς σε εκκλησίες. Κι αυτή η συνήθειά τους απέβη σωτήρια για μερικά μνημεία, όπως για παράδειγμα για τον ναό του Ηφαίστου στο Θησείο που μετετράπη σε ναό του Αγίου Γεωργίου κι έτσι σώθηκε. Αλλιώς, ενδεχομένως να είχε λιθολογηθεί και να μην είχαμε τίποτα από αυτόν.

Σε μια εποχή παρακμής σαν κι αυτή του 4ου-5ου αιώνα μετά Χριστόν, δεν υπήρχαν πολλές επιλογές. Περιβάλλον προστασίας των μνημείων δεν υπήρχε. Το αντίθετο θα έλεγα.

Από την Ακρόπολη στην οδό Φιλελλήνων

»Αλλά ας αφήσουμε εκείνη την εποχή και ας έρθουμε στον 19ο αιώνα. Το 1827 οι Τούρκοι ανατίναξαν με πυρίτιδα το χορηγικό μνημείο του Θρασύλου, στη νότια Κλιτύ, πάνω από το θέατρο του Διονύσου. Λίγο αργότερα ο Πιτάκκης, ο πρώτος Ελληνας αρχαιολόγος, συγκέντρωσε τα υπολείμματα των μαρμάρων του Θρασυλίου με σκοπό να τα χρησιμοποιήσει για την αναστήλωσή του. Το 1850 ήταν όλα έτοιμα για να αρχίσει η ανοικοδόμησή του με τα αρχαία μάρμαρα που είχαν συγκεντρωθεί. Εξαιτίας όμως μιας μικρής διακοπής του προγράμματος αυτού λόγω οικονομικών δυσκολιών, τα περισσότερα αρχαία μάρμαρα εκλάπησαν και αφού πελεκήθηκαν απ'όλες τις πλευρές χρησιμοποιήθηκαν στην ανακατασκευή της Ρωσικής Εκκλησίας του Σωτήρα στην οδό Φιλελλήνων. Σήμερα, τα μάρμαρα αυτά αποτελούν βαθμίδες, μαρμαροποδιές, επισκοπικό θρόνο, θωράκια, κιονίσκους αυτής της εκκλησίας.

Οπως καταλαβαίνετε, και το τεράστιο άγαλμα του Διονύσου που κάποτε έστεκε στην επίστευση του μνημείου του Θρασύλου θα είχε καταστραφεί τελείως αν δεν τύχαινε να το έχει απομακρύνει από εκεί και να το μεταφέρει στο Λονδίνο ο Ελγιν.

Σκοποβολή στον Παρθενώνα

»Θα σας πω και κάτι ακόμη, για να δείτε τι εκτίμηση είχαν οι συμπατριώτες μας στον Παρθενώνα κατά τον 19ο αιώνα. Στη δεκαετία του 1860 άρρενες έφηβοι, γιοι αστών Αθηναίων, ανέβαιναν στη γιορτή της Αναστάσεως στην Ακρόπολη και ασκούνταν στη σκοποβολή. Πυροβολούσαν με τα όπλα τους τη λεοντοκεφαλή που είχε απομείνει στη βορειοανατολική γωνία του Παρθενώνα. Τέτοια επίδειξη παλικαριάς. Γι' αυτό, δεν απορώ για το τι έκαναν οι χριστιανοί τον 4ο και 5ο αιώνα. Ηταν μια εποχή παρακμής. Κι αν θέλετε το βρίσκω ασήμαντο, μπροστά στην καταστροφή που επέβαλε ο Χριστιανισμός για αιώνες στον ελληνικό πολιτισμό. Καταστράφηκε ολοσχερώς το οδικό δίκτυο, ερήμωσαν οι πόλεις, κατέρρευσε η οικονομία, το χρηματοπιστωτικό σύστημα των αρχαίων, καταλύθηκαν τα πάντα. Χάθηκε ένα κολοσσιαίο κεφάλαιο του ελληνικού πολιτισμού μέσα σε δύο αιώνες. Οι επιστήμες σταμάτησαν, όλα όσα είχαν ώς τότε δημιουργηθεί, οι κατακτήσεις της ανθρώπινης σκέψης και φιλοσοφίας, κατέρρευσαν».

11 June 2014

Ο πυρήνας της ηθικής φιλοσοφίας του Επίκουρου



Σύμφωνα με τον Χαράλαμπο Θεοδωρίδη1, η φιλοσοφία έχει κέντρο και προορισμό τον άνθρωπο, την κατάστασή του και τη θέση του στην κοινωνία. 
Τα ολοκληρωμένα φιλοσοφικά συστήματα, και περισσότερο αυτά των ελληνιστικών χρόνων, δίνουν ιδιαίτερο βάρος στην ηθική, που εξετάζει ακριβώς τον άνθρωπο και προτείνει τον τρόπο να ζει τη ζωή του. 
Παράλληλα με την γνωσιοθεωρία τους, τη λογική όπως λέμε, εξετάζουν την ικανότητα του ανθρώπου και τον τρόπο, τη μέθοδο για να αντιληφθεί τα πράγματα, 
και μαζί μ’ αυτά καταπιάνονται να δομήσουν τη φυσική τους θεωρία, να εξηγήσουν δηλαδή τον κόσμο μέσα στον οποίο βρισκόμαστε. 
Είναι επόμενο αυτά τα διακριτά εννοιολογικά τμήματα να συνδέονται απόλυτα μεταξύ τους καθώς το ένα βασίζεται και δικαιολογεί το άλλο. 

Όμως στη λογική πως οι αντιλήψεις που διαμορφώνουμε – και στη φιλοσοφία2 - επηρεάζονται από την κοινωνική θέση του φορέα τους, θ’ ανοίξουμε εδώ μια παρένθεση. Γιατί με βάση τα προηγούμενα θα πρέπει να δικαιολογήσουμε την ιδεαλιστική φιλοσοφία, ακριβώς γι αυτό που είναι: Καθώς επιθυμεί τη διαστρωμάτωση της κοινωνίας για να την στηρίξει, θα μας πει πως δεν μπορούμε να αντιληφθούμε καθαρά αυτά που γίνονται είτε γιατί τα καθορίζει μια υπέρτατη δύναμη3 είτε γιατί είναι εικονικά είτε γιατί είναι μηχανικά τακτοποιημένα4 και πορεύονται μια χαρά για εμάς χωρίς εμάς. 

Η ελληνική φιλοσοφία στο σύνολό της δέχεται σαν επιδίωξη ζωής για τον άνθρωπο την ευτυχία του. Για τον Επίκουρο μάλιστα αυτή είναι και η χρησιμότητα - η αποστολή - της ίδιας της φιλοσοφίας. Σύμφωνα με τον ορισμό που μας παραδίδει ο Σέξτος, - ο ίδιος ο Επίκουρος δεν τα πήγαινε καλά με τους ορισμούς, - η φιλοσοφία είναι σκέψη και δράση που σκοπό έχει να υπηρετήσει την ευτυχισμένη ζωή5. Θα φιλοσοφήσουμε λοιπόν για να βρούμε τον πιο σύντομο δρόμο για την ευδαιμονία. Χωρίς περιττές συνταγές, όπως γράφει στην πέτρα ο Διογένης από τα Οινόανδα: πρώτα θα αναρωτηθούμε τι είναι η ευτυχία κι έπειτα τι φέρνει την ευτυχία6
Εδώ θα επισημάνουμε την προσήλωση του Επίκουρου στο αληθινά ζητούμενο. Η φιλοσοφία δεν είναι για τη φιλοσοφία, ούτε η επιστήμη για την επιστήμη. Καμιά δραστηριότητα δεν υπηρετεί τον εαυτό της μα όλες τον άνθρωπο για την επίτευξη της ευτυχία του. 

Ο Επίκουρος κι εδώ δεν ψάχνει για ορισμούς. Αναγνωρίζει πως η βάση της ύπαρξής μας είναι ωφελιμιστική. Κι όλα όσα κάνουμε ή δεν κάνουμε είναι για την ευχαρίστησή μας. Και διακρίνει ως σύμφυτο, συγγενικό, που θα πει μ’ αυτό γεννιόμαστε, αγαθό την ηδονή7. Αυτή τραβάει σαν μαγνήτης όλα τα ζωντανά πλάσματα όπως τα μικρά παιδιά, πριν τα φορτώσει η κοινωνία με τις έγνοιες και τα υπόλοιπα. 
Κάθε ζωντανό πλάσμα απ’ τη φύση του, κι όχι από κάποια προηγούμενη γνώση, αποφεύγει τον πόνο κι αποζητά την ηδονή8. Μ’ αυτά τα λόγια, που αποδίδει και πάλι ο Σέξτος στους επικούρειους, ορίζεται άμεσα και τόσο απλά και σε ποια ηδονή αναφέρονται. 
Αυτή που νιώθουμε καθ’ όσο απουσιάζει ο πόνος, η έλλειψη, η οδύνη. Η ηδονική κατάσταση απουσίας σωματικού πόνου και ταραχής στην ψυχή9. Την ηδονή που όλοι μας αποζητάμε όταν μας βασανίζουν προβλήματα υγείας, όταν μας κόβει η πείνα, 
- να συμπληρώσουμε και τις ταραχές των καιρών μας, - όταν δεν καλύπτουμε την επιταγή, όταν δε μας φτάνουν για το νοίκι ή τη δόση του δανείου. Η επικούρεια ηδονή υπάρχει, όταν δεν έχουμε βάλει τέτοιες υπογραφές κι όταν δεν έχουμε απλώσει τα πόδια πέρα απ’ το πάπλωμα. 

Έτσι, σύμφωνα με τα προηγούμενα, μοιάζει εύκολο κι απλό να είμαστε ευτυχισμένοι. Σα να είναι το πιο φυσικό πράγμα. Σα να το έχουμε μέσα μας να γεννιόμαστε μ’ αυτό. Σα να είναι η ίδια η ζωή συνώνυμη με την ευτυχία
Πολύ αισιόδοξο και ταυτόχρονα, κατά τους επικούρειους, πολύ αληθινό! 
Και σε απόλυτη αντίθεση - ανοίγουμε την παρένθεση ξανά - με τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη των νεανικών του συγγραμμάτων, που δίδασκαν πως ο άνθρωπος είναι η ψυχή του, που είναι ξέχωρη από το σώμα (δυισμός), κι όταν βρίσκεται σ’ αυτό βιώνει το θάνατό της, και περιμένει το θάνατο του σώματος για να απελευθερωθεί, επομένως – όπως έλεγαν – καλύτερα να μη γεννιόμαστε, αλλά αφού την πατήσαμε, κατά το κοινώς λεγόμενο, θα το υποστούμε μέχρι ν’ αποδημήσουμε στους ουρανούς. 
Για τον Πλάτωνα η φιλοσοφία ήταν «μελέτη θανάτου». Για τον Επίκουρο εργαλείο για την ευζωία. 

Ο Θεοδωρίδης γράφει πως ολόκληρο το φιλοσοφικό οικοδόμημα του Επίκουρου βασίζεται στο ότι ο άνθρωπος είναι αρκετός να φτιάξει την ευτυχία του αρκεί να λείψουν οι ενοχλήσεις10
Τι θα πει ο άνθρωπος είναι αρκετός να φτιάξει την ευτυχία του; 
Σε ποια δύναμη θα βασιστεί για να το πετύχει; 
Θα εστιάσουμε σ’ αυτό το ερώτημα, γιατί εδώ βρίσκεται ο πυρήνας της ηθικής φιλοσοφίας του Επίκουρου. Και θα απαντήσουμε αμέσως. 

Ο άνθρωπος είναι αρκετός γιατί είναι ελεύθερος. Ο άνθρωπος είναι ελεύθερος απλά γιατί νιώθει τον εαυτό του ελεύθερο. Δεν υπάρχει πουθενά στη φιλοσοφία παρόμοια εμπιστοσύνη και ανάδειξη της βούλησης ως κινητήρια δύναμη των ενεργειών του ανθρώπου. Γι αυτό οι μελετητές του Επίκουρου δεν αναφέρονται σε οποιαδήποτε ελευθερία αλλά σε επικούρεια ελευθερία, που δεν είναι άλλη από αυτή που από τη φύση μας διαθέτουμε. 
Εκεί την αποδίδει ο δάσκαλος στηρίζοντάς την στη φυσική του με την περίφημη παρέγκλισηστην κίνηση των ατόμων. Δεν θ’ αναφερθούμε εδώ στη φυσική θεωρία του Επίκουρου, θα επισημάνουμε μόνο, πως ενώ ασπάστηκε την ατομική θεωρία του Δημόκριτου, διαφοροποιήθηκε στο σημείο που αυτή συγκρούονταν με το τυχαίο και με την ελεύθερη βούληση. 
Έτσι ανάγκασε τον Λουκρήτιο να τον υμνήσει σαν μέγα διαφωτιστή11, λέγοντας πως δεν μπορεί ο άνθρωπος πλάσμα της φύσης να διαθέτει βούληση κι η φύση η ίδια να είναι σκλαβωμένη στην ανάγκη. Στο ίδιο πνεύμα κινήθηκε και ο νεαρός Καρλ Μαρξ με τη διδακτορική του διατριβή «Για τη διαφορά ανάμεσα στη Δημοκρίτεια και Επικούρεια φιλοσοφία της Φύσης». 
Ξεκινώντας απ’ αυτή την αλήθεια12 ο Επίκουρος πολεμάει ν’ ανατρέψει όλα όσα βαραίνουν τη ζωή του ανθρώπου και στέκονται εμπόδιο στην ευτυχία του. 
Στον αντίποδα οι συγκαιρινοί των επικούρειων στωικοί αναγνώριζαν την άσκηση της ελεύθερης βούλησης μόνο ως προς την αποδοχή ή μη της σκόπιμης αλληλουχίας αναγκαίων συμβάντων που συνιστούν τη μηχανική αρμονία του κόσμου. Η ελευθερία τους έτσι συνιστούσε την υποταγή μας στη μοίρα. 
Είναι γνωστό ότι παρθενογένεση δεν υπάρχει. Κι ο Επίκουρος δεν προέκυψε από το πουθενά. Από μικρό παιδάκι γνωρίζει τον Όμηρο, τη φιλοσοφία του Πλάτωνα και των ιδεαλιστών, θαυμάζει τις γνώμες των φυσικών φιλοσόφων και των σοφιστών και ακολουθεί σε πολλά τον Δημόκριτο. Ζει όλες τις αναστατώσεις από τους πολέμους των στρατηγών για επιρροή, παρακολουθεί την απογύμνωση του δήμου στις πόλεις, γνωρίζει τους όρους και τα κίνητρα για όλον αυτόν τον παραλογισμό, αντιλαμβάνεται και τις θεωρίες που οδηγούν στη δεισιδαιμονία και την παθητικότητα του βυθισμένου στη μοιρολατρία ανθρώπου. Γνωρίζει τον εχθρό, τα όπλα και τις μεθόδους του και στρώνει τη διδασκαλία του με δικό του όπλο την αυτοσυνειδησία, τη χειραφέτηση, την άρνηση της ανάγκης. 
Ο Επίκουρος δεν βολεύεται με τα περιθώρια χειρισμού δυνατοτήτων που μας παρέχει η φύση (Δημοκρίτεια χρεία) μα με την φυσική δύναμη της βούλησης ώστε να χειριστούμε τα πράγματα για τη ζωή που επιλέγουμε να ζήσουμε. 
Μ’ αυτή τη φυσική δύναμη, με το θάρρος της σοφίας, θα ορίσει με τη φορτισμένη από τότε λέξη ηδονή το τέλος, το σκοπό της ανθρώπινης δράσης, που κι αυτό μέσα στη φύση μας βρίσκεται. 

«Η αλήθεια απλά υπάρχει. Το ψέμα χρειάζεται να εφευρεθεί». Και πράγματι στα ψέματα και την παραπλάνηση των ιδεαλιστών βρίσκει ο Επίκουρος την πηγή των ενοχλήσεων της ψυχής. Στους φόβους και τις παράλογες επιθυμίες που ταράζουν τη ζωή μας. 
Πώς είναι δυνατόν να είμαστε ελεύθεροι όταν η ηθική μας συμπεριφορά καθοδηγείται από τοφόβο των θεών ή την ελπίδα για την εύνοιά τους. 
Όταν η ζωή μας σκιάζεται από το φόβο του θανάτου
Με ποιο τρόπο θα ζήσουμε τη ζωή μας όταν προσδοκούμε τη συνέχισή της μετά το θάνατο, όπου θα έχουμε άπειρο χρόνο είτε να διορθώσουμε είτε να χαρούμε όσα στερούμαστε τώρα. 
Ή όταν αναρωτιόμαστε σε τι πλάσμα θα φωλιάσει η ψυχή μας όταν επανέλθει στη ζωή. 
Πώς θα ζήσουμε ελεύθεροι κι ατάραχοι όταν φορτωνόμαστε με υπέρμετρες φιλοδοξίες για φήμη κι αξιώματα. 
Πώς θα ριχτούμε στον αγώνα για πλούτο κι απολαύσεις χωρίς δουλικότητα προς τον όχλο και την εξουσία όπως λέει χαρακτηριστικά ο δάσκαλος. 

Ο Διογένης ο Λαέρτιος μας διέσωσε την επιστολή του Επίκουρου στο Μενοικέα, μια επιστολή για την ευζωία που θα έπρεπε να διδάσκεται αυτούσια στα σχολεία όλου του κόσμου, όπου βρίσκουμε απαντήσεις σ’ όλα τα προηγούμενα. 
Εκεί αναδεικνύει τη φρόνηση αξιότερη κι από την ίδια φιλοσοφία13. Είναι η ύψιστη αρετή, ικανή να μας οδηγήσει στην ευζωία. Με τη φρόνηση θα χειριστούμε σοφά τη βούληση, την αυτοσυνειδησία μας, θα πάρουμε την ευθύνη των πράξεών μας και θα πολεμήσουμε τηνκηδεμόνευση
Θα κατανοήσουμε πως δεν ταιριάζει στην ατάραχη φύση των θεών ν’ ασχολούνται με τ’ ανθρώπινα και δεν ωφελεί ν’ αποδίδουμε σ’ αυτούς όσα μας συμβαίνουν. 
Θα κατανοήσουμε πως όσο ζούμε δεν έχει νόημα να μας κυριεύει ο φόβος του θανάτου, καθώς δεν πρόκειται να τον αντιληφθούμε ούτε όταν θα έρθει ούτε αφού θα έχει έρθει. 
Με τη φρόνηση θα ζυγίσουμε σωστά τις επιθυμίες μας και θα επιτύχουμε την αυτάρκεια, για να νιώθουμε ασφαλείς και ελεύθεροι, καθώς αρκούμενοι στα λίγα εισπράττουμε γνήσια χαρά και από αυτά και από τα παραπάνω, όταν μας τυχαίνουν. 
Θα κατανοήσουμε πως είναι περιττό το κυνήγι της φήμης και της εξουσίας καθώς οδηγούν την ψυχή μας σε όλο και μεγαλύτερη ταραχή. 
Με τη φρόνηση θα κατανοήσουμε την αξία και το νόημα της γνήσιας επικούρειας φιλίας, του αθάνατου αγαθού που χτίζει ολοκληρωμένες κοινωνίες στηριγμένες στη φυσική σύμβαση του μη βλάπτειν ίνα μη βλάπτεσθαι αντί για το δίκαιο το επινοημένο από τα λογής συμφέροντα. 

Και τις 4 έννοιες που έδωσε ο Επίκουρος τ’ όνομά του η ελευθερία, η αταραξία, η ηδονή, η φιλία βρίσκονται μέσα στην ανθρώπινη φύση. Χρωστάμε χάρη στην μακάρια φύση που έκανε εύκολα τα αναγκαία και δύσκολα τα μη αναγκαία. 
Η Επικούρεια φιλοσοφία είναι μια φιλοσοφία του κατά φύση ευ ζην

Αν η ελευθερία είναι η ηδονή τότε η σκλαβιά είναι πόνος. Εδώ θα συναντήσουμε και την ενότητα των αντιθέτων του Ηράκλειτου με την ερμηνεία που της έδωσε ο Δημόκριτος. Το ένα γίνεται κατανοητό χάρη στο έτερο, το αντίθετό του. Τόσο λαχταρούμε την ελευθερία όσο βιώνουμε τη στέρησή της. Όσο πιο βαριά η ανάγκη τόσο πιο ισχυρή η θέληση γι αποφυγή της. 
«Κακόν ανάγκη αλλ’ ουδεμία ανάγκη ζην μετ’ ανάγκης» λέει ο δάσκαλος. 

Θα αποφύγουμε την κοινοτυπία πως τη σημερινή εποχή συμβαίνει αυτό ή εκείνο. Ο άνθρωπος υπάρχει πάντοτε ως θύμα των εξουσιαστικών ελίτ. Από εκείνα τα χρόνια ο Επίκουρος αναγνώριζε πως η μεγάλη μάζα των ανθρώπων βιώνει «…το δεσμωτήριο από τα εγκύκλια και τα πολιτικά»

Το πώς πορεύεται ο κόσμος και τα δημόσια πράγματα, το ζούμε αιώνες τώρα: Θ’ ανοίξω ξανά την παρένθεση. Επιτρέψτε μου για την οικονομία του λόγου τις παρακάτω γενικεύσεις: 
Τα μοντέλα διοίκησης είναι πλατωνικά και πυθαγόρεια. Πυραμιδικά και συντεχνιακά. Η πνευματική και θρησκευτική καθοδήγηση στωική, με αρκετό Πλάτωνα εδώ στα δικά μας. Η επιστημονική σκέψη κυρίως αριστοτελική. Οι κοινωνικές δομές συντεχνιακές επίσης και τα οικονομικά συστήματα είτε καπιταλιστικά είτε μαρξιστικά εμπνέονται από το στωικισμό. Ο καθένας άνθρωπος μέσα του, μέχρι ν’ αλλοτριωθεί η φύση του, και στο βαθμό αντίστασης που διαθέτει, είναι επικούρειος
Ενδεχομένως όλο αυτό είναι συνταγή παραφροσύνης. Εμείς όμως εφόσον έχουμε κατανοήσει τον Επίκουρο, είμαστε ικανοί να βιώσουμε και να δείξουμε τις λύσεις. Εξάλλου η διέξοδος βρίσκεται στην ίδια τη φύση μας. 
Οι Κήποι στην αρχαιότητα ήταν εστίες επικούρειας ζωής και διαρκούς εμπνευσμένης διαφώτισης. Ο Επίκουρος είναι πάντα το ίδιο επίκαιρος όσο και η ανθρώπινη ανάγκη για το κατά φύσιν ευ ζην. 

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 
[1] Χαράλαμπος Θεοδωρίδης, Επίκουρος, Η αληθινή όψη του αρχαίου κόσμου 
[2] Στο ίδιο, σελ.218 
[3] Ο Πλάτων είναι βέβαιος πως στα άστρα κατοικούν οι ψυχές ώστε είναι βέβηλοι όσοι τους αποδίδουν φυσικές ιδιότητες: Όποιοι κατά το παρελθόν βρέθηκαν μπλεγμένοι με το να διαβεβαιώνουν ψευδώς, ότι τα ουράνια σώματα είναι “μεστά λίθων και γης”, οφείλουν να θεωρήσουν ως μόνους υπεύθυνους τους εαυτούς τους. Πλάτων, Νόμοι 967 B-C 
[4] Στωικοί 
[5] «…Επίκουρος μεν έλεγε την φιλοσοφίαν ενέργειαν είναι λόγοις και διαλογισμοίς τον ευδαίμονα βίον περιποιούσαν». Σέξτος Εμπειρικός. 
[6] «…το πρόβλημα ου τούτό εστίν τι της ευδαιμονίας ποιητικόν, τι δε το ευδαιμονείν εστίν…». Διογένης Οινοανδέας 
[7] «Και δια τούτο την ηδονήν αρχήν και τέλος λέγομεν είναι του μακαρίως ζην, ταύτην γαρ αγαθόν πρώτον και συγγενικόν έγνωμεν…» Επιστολή προς Μενοικέα 129 
[8] «…φυσικώς και αδιδάκτως το ζώον φεύγει μεν την αλγηδόνα διώκει δε την ηδονήν…». Σέξτος Εμπειρικός 
[9] «Όταν ουν λέγωμεν ηδονήν τέλος υπάρχειν, ου τας των ασώτων ηδονάς, …αλλά το μήτε αλγείν κατά σώμα μήτε ταράττεσθαι κατά ψυχήν…». Επιστολή προς Μενοικέα 
[10] Χαράλαμπος Θεοδωρίδης, Επίκουρος, Η αληθινή όψη του αρχαίου κόσμου, σελ.219 
[11] Λουκρήτιος Κάρος, De rerum natura II 251-260 
[12] Η αρχή της αβεβαιότητας της ύλης, μέσα από τα πειράματα του Χάϊζενμπεργκ επιβεβαιώνουν τον Επίκουρο. Βλ. Μαίρη Σταματιάδου, Επίκουρος και κβαντική φυσική. 
[13] «Τούτων δε πάντων αρχή και το μέγιστον αγαθόν φρόνησις, διό και φιλοσοφίας τιμιώτερον υπάρχει φρόνησις, εξ ης αι λοιπαί πάσαι πεφύκασι αρεταί…» Επιστολή προς Μενοικέα 132 


Εκφωνήθηκε με μια σχετική διαφοροποίηση στο 
4ο ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΑΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ,
ΓΕΡΑΚΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ 15/2/2014