11 July 2011

Μούσες



Η προέλευση των αρχαιοελληνικών Μουσών είναι ένα περίπλοκο θέμα της Ελληνικής Μυθολογίας. Ο Παυσανίας υποστηρίζει ότι υπήρχαν δύο γενιές Μουσών, όπου στην πρώτη γενιά ήταν 3 και ήταν κόρες του Ουρανού και της Γαίας. Οι αρχαιότερες Ελικωνιάδες Μούσες ήταν οι εξής: Η Μνήμη, η Μελέτη και η Αοιδή (τραγούδι).

Η ποιητική τέχνη χρειάζεται και τις τρεις αυτές Μούσες, χρειάζεται τον συνδυασμό του τραγουδιού, της μνήμης και της μελέτης. Γιατί για να τραγουδήσεις χρειάζεται πρώτα η μνήμη και μετά η μελέτη (άσκηση).

Η δεύτερη γενιά μουσών ήταν οι κόρες του Δία και της Μνημοσύνης και είχαν ως ηγέτη τους τον Απόλλωνα. Ο ποιητής της "Θεογονίας" Ησίοδος απαριθμεί τα ονόματα των 9 Μουσών: Κλειώ, Ευτέρπη, Θάλεια, Μελπομένη, Τερψιχόρη, Ερατώ, Πολύμνια, Ουρανία και Καλλιόπη.

Για τη γέννησή τους ο Ησίοδος διηγείται: "Στην Πιερία η Μνημοσύνη, ενώθηκε με το γιο του Κρόνου. Ο Δίας κοιμήθηκε στο ιερό κρεβάτι εννιά νύχτες και η Μνημοσύνη γέννησε εννιά θυγατέρες, όλες με την ίδια ψυχή, ευαίσθητες στη μουσική". Αν και τις θεωρούσαν δευτερεύουσες θεότητες, οι Μούσες αποτέλεσαν, από την αρχαιότητα ως τα νεότερα χρόνια θέμα πολυαρίθμων καλλιτεχνικών παραστάσεων. Ο Ησίοδος μάλιστα αναφέρει ότι οι Μούσες είχαν εικονιστεί πάνω στην ασπίδα του Ηρακλή. Δεν είναι τυχαίο ότι ακόμα και στις μέρες μας ο όρος «μούσα» χρησιμοποιείται για να δείξει ότι κάποιος ή κάποια εμπνέει κάποιον.

Οι πιο πολλοί τις χαρακτηρίζουν σαν απλές νύμφες των βουνών και των νερών. Σε σχετικά νεότερη εποχή κάθε μια από τις εννέα Μούσες απέκτησε σαφώς καθορισμένη δικαιοδοσία: