02 November 2007

Γιατί οι άνθρωποι πιστεύουν σε παράξενα πράγματα;

Διαχρονική οπισθοδρομικότητα

Το σχόλιο του Παντελή Μπουκάλα από την Καθημερινή που ακολουθεί, είναι ουσιαστικά συνέχεια εκείνου της προηγούμενης ημέρας, Τηλεπροφητειών το ανάγνωσμα, που αναρτήθηκε επίσης σ' αυτό το blog! Αυτός ακριβώς ο προβληματισμός αντιμετωπίζεται συνολικά στο βιβλίο: Shermer Michael, «Γιατί οι άνθρωποι πιστεύουν σε παράξενα πράγματα;», εκδότης «Πανεπ. Eκδόσεις Kρήτης», Ηράκλειο 2004.

«Βοήθεια! Μας ψεκάζουν...»

του Παντελή Μπουκάλα, Καθημερινή, 1/10/2007

Γιατί στ' αλήθεια, όσο και αν προοδεύει η επιστήμη, η λατρεία του ανορθολογικού, ακόμα και στις πιο νήπιες εκδοχές του, δεν βλέπει τους πιστούς της να μειώνονται σοβαρά; Γιατί και τα πλέον βλακώδη εσχατοκινδυνολογικά σενάρια που διακινούνται με απίστευτη σοβαροφάνεια από δύοντες ή καινοφανείς τηλεαστέρες βρίσκουν πάντοτε πρόθυμους «αγοραστές» και αναπαραγωγούς; Και γιατί οι θεωρίες συνωμοσίας, έστω και αν κατασκευάζονται με πρώτη ύλη την περιφρόνηση της στοιχειώδους λογικής, έχουν οπαδούς ακόμα και ανάμεσα σε ανθρώπους που κατά τα λοιπά διαθέτουν διαύγια πνεύματος;

Σχετιστικές στατιστικές δεν υπάρχουν στα μέρη μας, όπως στην Αμερική, με τις οποίες πιστοποιείται ότι οι τρεις στους τέσσερις Αμερικανούς όχι απλώς πιστεύουν στην ύπαρξη εξωγήινων, αλλά έχουν έρθει και σε επαφή μαζί τους. Μπορεί, πάντως, να χρησιμοποιήσει κανείς επικουρικά, ως δείκτη δημοτικότητας, τα ποσοστά τηλεθέασης των τηλεοπτικών εκπομπών που αναπαράγουν με αρκετή καθυστέρηση όλα τα κλισέ του New Age ή τις πωλήσεις βιβλίων μιας τάχα εναλλακτικής και αντισυμβατικής ιστορίας.

Αλλά κάτι έχει να πει και το γεγονός ότι ακούει γύρω του κανείς να πληθαίνουν όσοι είναι βέβαιοι ότι στη σπηλιά του Νταβέλη, στην Πεντέλη, υπάρχουν κρυμμένα πανίσχυρα όπλα των αρχαίων Ελλήνων, ότι μια παμπάλαιη υποχθόνια «λεωφόρος» συνδέει τις Μυκήνες με τους Δελφούς, ότι τα καπάκια των αθηναϊκών υπονόμων βρίθουν μυστικιστικών συμβόλων, ότι ο Αντίχριστος έχει ήδη γεννηθεί και είναι (τι άλλο) Εβραίος, ένα μίγμα του Μαρξ, του Φρόιντ και του Αϊνστάιν, ότι ο Αϊνστάιν, αφού περί αυτού ο λόγος, έκλεψε τη θεωρία του από τον Καραθεοδωρή, και ότι περίεργα αεροπλάνα μας ψεκάζουν με ακόμα πιο περίεργα υγρά (κοπιράιτ σεναρίου Λιακόπουλος - Χαρδαβέλας).

Υπομονή να 'χει κανείς και θα ακούσει δεκάδες «εξηγήσεις» του ψεκασμού. Σύμφωνα με την πιο «προχωρημένη», που παίζει τυχάρπαστα και με το πνεύμα της αντιπαγκοσμιοποίησης, τους Ελληνες του βομβαρδίζουν οι Αμερικανοί με ένα κοκτέιλ ουσιών· η μία μας ναρκώνει, η άλλη αμβλύνει το αντιστασιακό μας φρόνημα (η γνωστή «ανθελλίνη»), η τρίτη κάνει πιο ευαίσθητα τα δάση μας στις πυρκαγιές, η τέταρτη παραδίδει το σώμα μας στον καρκίνο (έχει ακουστεί και αυτό σαν ερμηνεία της νόσου του Αρχιεπισκόπου). Και πιστός χριστιανός να μην είσαι, κάνεις τον σταυρό σου. Και μπαίνεις στον πειρασμό να σκεφτείς πως όσα λέγονται, ότι δηλαδή ότι σε τούτα τα μέρη γεννήθηκε ο Λόγος (για τούτο και ορισμένοι, όπως ο Τζορτζ Στάινερ, αποκαλούν ελληνικό το αριστερό ήμισυ του εγκεφάλου, το «διανοητικό»), άλλο δεν είναι παρά ανυπόστατο σενάριο.