08 February 2007

Mozart, β' κοντσέρτο της στέψης, β' μέρος

...
Σε διάφορα έργα για πιάνο που είχε γράψει ο Mozart για προσωπική του χρήση, άφηνε ανοικτά αρκετά μέτρα, τα οποία εκτελούσε αυτοσχεδιάζοντας την ώρα της συναυλίας. Έτσι κι αλλιώς, ο Μότσαρτ έγραφε για να βγάλει το μεροκάματο ή να βρει κάποια μόνιμη έμμισθη θέση και γι' αυτό προσάρμοζε τα έργα του στις απαιτήσεις κάθε εκδήλωσης - σε αντίθεση με τον μεταγενέστερο Μπετόβεν, ο οποίος δήλωνε ότι γράφει για το μέλλον, για την αιωνιότητα, και ολοκλήρωνε επιμελώς κάθε έργο του.

Στο κοντσέρτο αριθ. 26 για πιάνο και ορχήστρα, KV 537 (Φεβρουάριος 1788), το επονομαζόμενο «β' της στέψης», του οποίου το πρώτο μέρος παρουσιάστηκε προηγουμένως, αρχίζει στο δεύτερο μέρος το πιάνο με τα εξής οκτώ μέτρα:

Mozart, Κοντσέρτο για πιάνο αρ. 26, KV 537, β' μέρος

Για το αριστερό χέρι δεν έχει γράψει ο Mozart νότες, ούτε έχει προβλέψει παύσεις. Το ίδιο ισχύει και για το μεγαλύτερο μέρος στο σόλο του πιάνου σ' αυτό το κοντσέρτο. Όπως προαναφέραμε, το «γέμισμα» γινόταν από το συνθέτη με αυτοσχεδιασμό πάνω στην εκτέλεση, ανάλογα με τη συγκυρία και τις διαθέσεις της στιγμής. Στις εκτελέσεις που ακούμε όμως από δίσκους ή σε συναυλίες, ξεκινάει το δεύτερο μέρος αυτού του κοντσέρτου ως εξής, όπως ακούγεται να παίζει ο Friedrich Gulda στο επόμενο βίντεο:

Mozart, Κοντσέρτο για πιάνο αρ. 26, KV 537, β' μέρος

Μπορεί αυτή η δεύτερη φωνή να θεωρηθεί κατάλληλη, υπέροχη, υποτονική, περιττή ή και αφελής, πάντως δεν είναι του Mozart. Τα ίδια ισχύουν και για τα υπόλοιπα κενά στο αριστερό χέρι του πιάνου αυτού του κοντσέρτου. Ενδιαφέρον είναι ότι κανείς δεν γνωρίζει, ποιος έχει συμπληρώσει αυτές τις νότες που περιέχονταν στην εκτυπωμένη παρτιτούρα ήδη το 1794, τρία χρόνια μετά το θάνατο του μεγάλου συνθέτη.

Πιθανότερη είναι η εκδοχή ότι η προσθήκη προέρχεται από τον εκδότη Johann Andre από την πόλη Offenbach (δίπλα στη Φραγκφούρτη) ο οποίος, προκειμένου να εκτυπώσει τις παρτιτούρες, χρησιμοποίησε λιγότερο ή περισσότερο επιτυχώς τις νότες του Mozart από εκείνα τα κομμάτια του πιάνου που συνοδεύονται από την ορχήστρα. 'Οταν πριν από μερικές δεκαετίες τόλμησε ο πιανίστας Friedrich Wuehrer να παίξει μία διαφορετική συνοδεία από την καθιερωμένη, δέχθηκε έντονες επιθέσεις των κριτικών, χωρίς όμως να αιτιολογήσει κανείς, γιατί οι αγνώστου πατρότητας καθιερωμένες και γι' αυτό επίσης αυθαίρετες νότες είναι προτιμότερες. Προφανώς, λειτούργησε η συντηρητική δύναμη της παράδοσης.
(Στέλιος Φραγκόπουλος, Stelios Frangopoulos)

W.A.Mozart: Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα, Νο. 26

Δεύτερο κοντσέρτο της στέψης, δεύτερο μέρος




Και πάλι αφιερωμένο σε όσους/ες αγαπάνε τον Mozart και την καλή μουσική!